“Günler kısalıyor” dendiğinde aklınıza mevsimler gelebilir. Ama bu haber başka: Bilim insanlarına göre Dünya, 2020’den bu yana alışılmadık derecede hızlı dönüyor.
Öyle ki, bazı günlerde bir tam gün, 24 saat bile sürmüyor. Elbette fark edebilmek için bir atom saatiniz olması gerekiyor. Ama bu minik farklar, gezegenimizin iç dinamikleri hakkında oldukça büyük ipuçları taşıyor.
TARİHİN EN KISA GÜNLERİ
2020’den bu yana, “LOD” (Gün Uzunluğu) rekorları art arda kırılıyor. 86.400 saniyelik klasik gün süresi, bazı tarihlerde milisaniyelik sapmalarla kısalıyor.
2020: 19 Temmuz – -1.47 ms
2021: 9 Temmuz – -1.47 ms
2022: 30 Haziran – -1.59 ms
2023: 16 Temmuz – -1.31 ms
2024: 5 Temmuz – -1.66 ms (rekor!)
Bu farklar kulağa küçük gelebilir ama kıyas için: bir göz kırpma süresi, bu sapmaların yaklaşık 100 katı uzunluğundadır.
AY'IN KONUMU BİLE ETKİLENİYOR
2025 için en kısa gün adayları:
9 Temmuz
22 Temmuz
5 Ağustos
Neden bu tarihler? Çünkü bu üç günde Ay, Dünya’nın ekvatoruna en uzak konumda bulunacak. Ay'ın yerçekimsel etkisi, okyanuslarla etkileşime girerek Dünya'nın dönüşünü mikro düzeyde etkiliyor.
DÜNYA NEDEN HIZLANIYOR?
Bilim insanı Jones’a göre bu durum şaşırtıcı çünkü tarih boyunca Dünya'nın dönüşü genellikle yavaşlama eğilimindeydi. Ancak son birkaç yıldır bu eğilim tersine dönmüş durumda.
Peki neden?
Dünya’nın dönüşünü etkileyen başlıca faktörler:
Dünya çekirdeğindeki hareketler
Okyanusların Ay ile etkileşimi
Atmosferik değişimler
4 MİLYAR YIL ÖNCE GÜNLER DAHA DA KISAYDI
Jones’un hatırlattığı bir başka bilgi: Dünya'nın çok genç olduğu dönemlerde, bir gün yalnızca 6 ila 14 saat sürüyordu. Sebebi büyük olasılıkla, gezegene çarpan devasa bir gök cisminin Dünya’nın dönüşünü hızlandırması.
2025’te 5 Ağustos tarihi, LOD’nin -1.51 milisaniyeye düşmesiyle, tarihin en kısa günlerinden biri olabilir. Ancak bazı bilimsel modeller, bu hızlanmanın geçici olduğunu ve Dünya’nın dönüş hızının önümüzdeki yıllarda yeniden yavaşlamaya başlayabileceğini öngörüyor.
KAYNAK: sozcu.com.tr
