Gayrimenkul yatırımı yaparken sadece fiyata bakmak büyük risk yaratabiliyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu Gayrimenkul Bilgi Merkezi AŞ (MKK GABİM), ev, arsa ve iş yeri alacak kişilerin dikkat etmesi gereken kritik noktaları açıkladı. İşte alıcıların mutlaka bilmesi gereken 5 önemli husus:
1. Fiyat ve Değerleme Kontrolü
Alıcılar, konut, arsa veya iş yeri alırken yalnızca fiyat karşılaştırması yapmakla yetinmemeli. Emlak siteleri, danışmanlar veya lisanslı değerleme kuruluşlarından rapor alınmalı. Konut fiyatı, benzer özellikteki diğer taşınmazlarla kıyaslanmalı, iş yeri ve arsa fiyatları da bölgesel değerlemelerle karşılaştırılmalıdır.
2. Tapu ve Mülkiyet İncelemesi
Konutlarda: Tapuda “mesken” veya “konut” olarak kayıtlı olmalı. Kat mülkiyeti, iskan alınmış binalarda tam mülkiyet hakkı sağlıyor; kat irtifakı ise sınırlı hak sunuyor.
Arsa ve arazilerde: Tapudaki yüzölçümü, şerhler, beyanlar ve imar durumları detaylı incelenmeli.
İş yerlerinde: Tapuda “iş yeri” veya “dükkan” kaydı olmalı; kat mülkiyeti, arsa payı ve şerhler kontrol edilmeli.
3. Hukuki Sınırlamalar ve Şerhler
Taşınmazın üzerinde haciz, satış şerhi, intifa hakkı, aile konutu şerhi, riskli yapı şerhi gibi sınırlamalar olup olmadığı mutlaka sorgulanmalı. Ayrıca ipotek durumu, kamulaştırma şerhi veya diğer hukuki kayıtlar da alım öncesinde araştırılmalı.
4. Yapı ve Deprem Güvenliği
Konut ve iş yerlerinde yapı ruhsatı, iskan belgesi, bina taşıyıcı sistemleri, tesisatlar, ortak alanlar ve depreme dayanıklılık hem belgelerle hem de gözle kontrol edilmeli. Arsa veya arazi alımlarında ise zemin yapısı, deprem riski ve doğal afet olasılıkları dikkate alınmalı.
5. Ek Masraflar ve Giderler
Konut: Tapu harcı (%2 alıcı, %2 satıcı), emlak vergisi, tapu döner sermaye harcı ve DASK ödemeleri hesaba katılmalı.
İş yeri: Aidatlar, kira sözleşmeleri, tadilat durumu ve geçmiş hasar kayıtları gözden geçirilmeli.
Arsa/Arazi: Gelecekteki kullanım planı, altyapı durumu ve kamulaştırma ihtimalleri araştırılmalı.
MKK GABİM, hazırladığı rehberlerle alıcıları bilinçlendirmeyi ve gayrimenkul yatırımlarında riskleri azaltmayı hedefliyor. Uzmanlar, taşınmaz alırken hem hukuki hem teknik hem de finansal açıdan kapsamlı bir inceleme yapılmasının yatırımın güvenliği için kritik olduğunu vurguluyor.