Son yıllarda otizm tanıları dünya genelinde hızla artıyor. Rizeli aileler de dahil olmak üzere pek çok ebeveyn, çocuklarında belirtileri daha erken fark ediyor ve tanı süreçlerini araştırıyor. Araştırmacılar, bu artışın büyük ölçüde tanı kriterlerindeki değişiklikler, toplumdaki farkındalık ve gelişmiş tespit yöntemleriyle açıklanabileceğini belirtiyor.
Otizm, artık yalnızca çocukluk çağında görülen bir durum olarak değil, yaşam boyu süren geniş bir spektrum olarak tanımlanıyor. Eğitim sistemindeki değişimler, ebeveynlerin belirtileri erken fark etmesi ve uzmanların gelişmiş yöntemler kullanması tanıların artmasında etkili oluyor. Ayrıca, kadınlarda ve hafif belirtileri olan bireylerde tanı koyma sıklığı da artıyor.
Genetik faktörler, otizmin temel belirleyicisi olarak öne çıkıyor. Araştırmalar, otizmin kalıtılabilirliğini yaklaşık %80 olarak gösteriyor. Bunun yanında çevresel etkenler, özellikle doğum öncesi dönemde yaşanan bazı koşullar, otizm riskini etkileyebiliyor. Örneğin, ileri yaştaki ebeveynlerin çocukları, gebelikte diyabet veya obezite, hava kirliliği ve bazı ilaç kullanımları risk faktörleri arasında.
Araştırmalar, artışın çoğunluğunun gerçek vaka sayısından ziyade tanıların daha görünür hâle gelmesinden kaynaklandığını gösteriyor. Otizm, sosyal iletişim farklılıkları ve sınırlı tekrarlayan davranışlarla tanımlanıyor. 1990’lardan önce yalnızca çocuklukta ortaya çıkan bazı ağır vakalar tanı alırken, bugün spektrum çok daha geniş ve yetişkinler de taramalar sayesinde tanı alabiliyor.
Uzmanlar, Rizeli aileleri, çocuklarında erken belirtileri gözlemlemeleri ve gerekirse uzman desteğine başvurmaları konusunda uyarıyor. Tanı ve erken destek, çocuğun eğitim ve sosyal gelişimi için büyük önem taşıyor.
Otizmdeki artış, genetik ve çevresel faktörlerin karmaşık etkileşimi ve tanı farkındalığıyla açıklanırken, toplumun bilinçlenmesi ve destek mekanizmalarının güçlendirilmesi kritik önem taşıyor.