NKÜ Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Sosyal Hizmet ve Danışmanlık Bölüm Başkanı öğretim görevlisi Ayşe Mine İşler, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, çocuk istismarının artış gösterdiğini söyledi. 2022 yılında güvenlik birimlerine gelen ya da getirilen çocukların karıştığı olay sayısının 601 bin 754 olduğunu belirten İşler, "Suç mağduru olarak gelen veya getirilen 232 bin 739 çocuğun yüzde 13,7'sinin cinsel istismara maruz kalan çocuklar olduğu belirtildi. Geçen yıl çocuk istismarı sayısının 4 bin 151'i erkek, 27 bin 739'u kız çocuğu olmak üzere 31 bin 890 olarak kayıtlara geçti. Çocuk istismarı dediğimiz zaman akla sadece cinsel istismar gelebiliyor. Ancak duygusal istismar, fiziksel istismar ve cinsel istismar, istismarın türleri aslında. Önemli bir sorun haline gelmiş durumda. TÜİK'in 2022 yılı verileri bize bunu gösteriyor. Son 9 yılda cinsel istismar oranları özellikle çocuklarda 3 kat artmış durumda. Bu konuda kız çocukları erkek çocuklarına oranla 4 kat daha risk altında" dedi.
'DUYGUSAL İSTİSMAR UZUN VADEDE ORTAYA ÇIKIYOR'
Çocuğun fiziksel gelişimine, sağlığına, psiko-sosyal gelişimine zarar veren her türlü eylemin istismar olduğunu söyleyen İşler, "Bunu da fiziksel, cinsel, duygusal istismar başlıkları altında ele alıyoruz. Şimdi baktığımız zaman fiziksel istismar, bir yetişkinin güç kullanarak çocuk üzerine etki etmesi aslında. Bu vurma şeklinde olabilir, asılma, sarsma ya da çocuk üzerinde herhangi bir alet kullanmak şeklinde olabilir. Bunlar, bize fiziksel istismarı gösteriyor. Peki, nasıl şüphe edeceğiz? Baktığımızda çocukta açıklanamayan yara izleri varsa, yanık, darbe izleri varsa, kırık çıkıklar söz konusuysa; yine çocuğun fiziksel yakınmaları varsa karın ağrısı, baş ağrısı gibi; bununla beraber yarayı örtmek için mevsime uygun olmayan bir giyim söz konusuysa, bu noktada şüphe duymalıyız. Bu çok önemli bir belirti. Ya da okul devamsızlığı artıysa, bunlar çocuğun fiziksel istismarını bize çağrıştırabilir. Duygusal istismara baktığımızda; belirtileri daha geç, aslında uzun vadede ortaya çıkıyor. Duygusal istismarı da şöyle tanımlıyoruz. Çocuğu yok saymak, aşağılamak, yeterli ilgiyi, sevgiyi göstermemek, dalga geçmek gibi davranışlar, duygusal istismarın türleri. Duygusal istismarın belirtilerine baktığımız zaman, bir çocukta öz saygı düşükse, içe kapanıksa ya da tam tersi saldırgan davranışlar gösteriyorsa, akran ilişkilerinde çatışmalar yaşıyorsa, işte bu noktalarda da duygusal istismar aklımıza gelebilir" diye konuştu.
'ÇOCUĞA İNANMAK ÇOK ÖNEMLİ'
Cinsel istismara ilişkinse İşler, "Cinsel istismarı nasıl anlarız? Baktığımız zaman, çoğu çocuk bunu anlatmaktan çekiniyor, korkuyor, kendisine inanılmayacağını düşünüyor. İlk etapta çocuğa inanmak, bu noktada önemli. Şüpheleneceğimiz durumlara bakacak olursak; eğer bir çocukta açıklanamayan ani duygu durum değişiklikleri söz konusuysa, ağız, dudak bölgesinde, cinsel bölgelerinde yara izleri, şişme, kızarıklık, kanama söz konusuysa, oturmada ya da yürümede zorluk çekiyorsa, cinsel istismardan şüphelenmemiz gerekiyor. İntihar girişimleri, kendine zarar verme davranışları, alt ıslatma, gece kabuslarının görülmesi ya da kabusların artması da bizi cinsel istismardan şüphelenmeye götürmeli. Oldu ki bir istismar durumundan şüphelendik, bu noktada her vatandaşın bildirim yükümlülüğü bulunuyor" dedi.
'ÇOCUKLA ETKİLİ VE DOĞRU İLETİŞİM GERÇEKLEŞMELİ'
Çocukların istismardan korumak için ailelerin bilinçlendirilmesinin önemli olduğunu kaydeden İşler, "Öncelikle ailelerin bu konu hakkında bilinçlenmesi gerekiyor, farkındalık seviyelerini artırmak gerekiyor. Bununla birlikte çocuğun ilk doğduğu andan itibaren büyüme dönemine kadar geçen süreçte güvenli bir bağlanmanın sağlanmış olması gerekiyor. Çocukla etkili ve doğru iletişim gerçekleşmeli. Çocuk başına bir şey geldiği zaman bunu ailesine anlatabilecek kadar güven duymalı. Bir çocuğun istismarı anlatabilmesi çok kolay değildir zaten. Kendisine inanılmayacağını düşünür, suçluluk hisseder, korkabilir; bu durumda aile çocuğa inanmalı. Bununla birlikte daha erken çocukluk döneminden itibaren vücut organlarımızı öğretirken adlandırmalara başladığımızda, işte göz gibi, kulak gibi, burun gibi, burada cinsel organlarımızın da isimlerini öğretmek gerekiyor. Lakaplar üzerinden öğretmemek gerekiyor. Çünkü çocuk bir kişiden yardım istediğinde bu lakabı başkası bilmeyebilir. Dolayısıyla buradaki adlandırmaların da o bilimsel sınıflandırmalara göre yapılması önemli. Bununla birlikte çocuğa mahremiyet eğitiminin verilmesi, özel bölgelerine kimler nasıl, ne şekilde dokunabilir bunların öğretilmesi gerekiyor" diye konuştu.
'SOSYAL MEDYAYA DİKKAT EDİLMELİ'
Sosyal medyaya ilişkin de İşler, "Günümüz dünyasına sosyal medya oldukça hakim. Sosyal medyada da çocuk istismarını önlemek gerekiyor. Çocukların 7-24 hayatlarının paylaşılması; onları oldukça istismara açık hale getiriyor, bir risk altına sokuyor. Özel hayatları da aslında ihlal ediliyor. Aileler, sosyal medyada çocukların paylaşımlarına oldukça dikkat etmeli. Çocukların yakın çevresi gözlemlenmeli. Çünkü istismarcılar genellikle çocukların yakın çevresinden karşımıza çıkıyor. Aile, o iletişim ağlarını iyi bir şekilde kontrol edebilmeli. Yine çocuklar kendi aralarında bunu gerçekleştirebilir. Cinsel oyun ve cinsel istismar birbirinden farklı kavramlar. Bazen çocuklar cinsel oyun amacıyla bu faaliyetlerde bulunabilir ama çocuklar arasında yaş farkı çoksa, bir zarar amacı söz konusuysa; bu da cinsel istismardır. Bu noktada da ailelerin, çocuklarının arkadaşlarına dikkat etmesi, o ilişkilerin içinde yer alması, gözlemler yapması oldukça önemli" dedi.