Göbeklitepe'nin tarihi ve özellikleri nelerdir?

GÖBEKLİTEPE KONUMU

Göbeklitepe Arkeolojik Alanı, Şanlıurfa kent merkezinin 18 kilometre kuzeydoğusunda, Örencik Köyü yakınlarında bulunmaktadır. Bu önemli alan, 1963 yılında İstanbul ve Chicago Üniversitelerinin ortaklaşa gerçekleştirdiği bir yüzey araştırması sırasında keşfedildi ve başlangıçta "V52 Neolitik Yerleşimi" olarak adlandırıldı. Ancak alanın gerçek önemi, 1994 yılından itibaren başlatılan kazı çalışmalarıyla daha açık bir şekilde anlaşılmaya başlandı. Bu kazılar sonucunda, Göbeklitepe'nin 12.000 yıl öncesine tarihlenen bir kült merkezi olduğu ortaya çıktı.

GÖBEKLİTEPE ÖZELLİKLERİ NEDİR?

Göbekli Tepe, çeşitli yuvarlak yapıların oluşturduğu bir arkeolojik alanı temsil eder. Bugüne kadar toplamda 6 yapı kazılarla gün yüzüne çıkarılmıştır, ancak bu alanın içinde toplamda 20 kadar açık hava tapınağının bulunduğu düşünülmektedir. Göbekli Tepe, taş devrinden kalma ve dünyanın bilinen ilk tapınaklarıdır. Bu tapınaklar, T biçiminde sıralanmış sütunlarla çevrilmiştir ve her bir tapınağın merkezinde iki adet T biçiminde sütun bulunur. Bu sütunların boyutları 3 ile 6 metre arasında değişmektedir ve üzerlerinde insan tasvirleri olduğu düşünülmektedir, zira sütunlarda görülen el ve kol tasvirleri bu fikri desteklemektedir. Ayrıca, insan tasvirleri dışında, sütunların üst kısımlarında hayvanlar ve semboller de bulunmaktadır. Şu ana kadar gün yüzüne çıkarılan 6 yapıdan sonra, diğer 14 yapının da açığa çıkarılması için çalışmalar devam etmektedir.

Göbekli Tepe, Türkiye'nin en önemli turistik bölgelerinden biri olarak kabul edilir. Hem bu benzersiz özellikleri hem de sütunlardaki figürler nedeniyle sanat tarihi açısından büyük bir öneme sahiptir. Sütunların üzerindeki figürler, üç boyutlu kabartma olarak dikkat çekmektedir. Ayrıca, kazılar sırasında bölgede çeşitli kafatası parçaları da bulunmuş ve bu kafatasları dünyanın en eski oyulmuş kafatasları olarak kabul edilmiştir. Bazı araştırmacılar, Göbekli Tepe'nin Türk kültürüne ait bir eser olduğunu düşünmektedir ve bu eserlerin önemli bir tarihi geçmişe sahip olduğunu vurgularlar.

GÖBEKLİTEPE NEREDE, HANGİ İLDE?

Göbeklitepe veya Göbekli Tepe, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Şanlıurfa ilinin 18 km kuzeydoğusunda, Haliliye ilçesine bağlı Örencik köyü yakınlarında yer alan Neolitik bir arkeolojik sit alanıdır.

GÖBEKLİTEPE ÖNEMİ NEDİR?

İnsanüstü varlıklara işaret eden Göbekli tepe bilinen ilk uygarlıklara ev sahipliği yapmıştır. Bu uygarlıklar arasında Sümer Uygarlığı, Mısır Uygarlığı, Maya Uygarlığı, Hint Uygarlığı ve Çin Uygarlığı yer almaktadır. Aynı zamanda dinsel tarihi etkileyen Göbeklitepe, bilinen ilk ibadet merkezi olarak kabul edilmiştir. Tarihi ve kültürel açıdan büyük önemi olan Göbeklitepe, Neolitik dönemde inşa edilmiştir. Bulunan buğday kalıntıları, Göbeklitepe’nin yerleşik hayatın ilk döneminin başlangıcının olduğu yer olarak tarihe geçmiştir.