ABD'nin dolarla kurduğu küresel hegemonya ülkeleri yerel para birimleriyle ticaret yapmaya zorlarken kimi yönetimler ise alışverişlerini para ile değil malla gerçekleştiriyor. Petrol ülkesi Irak, dolar kullanıp ABD radarına takılmamak için İran'dan aldığı doğalgazın ödemesini petrolle yapma kararı aldı.
Bağdat, Amerikan yönetiminin İran'a uyguladığı yaptırımlara maruz kalmamak için Tahran'dan ithal ettiği doğalgazın bedelini petrolle ödemeye başlayacak.
Irak Başbakanı Muhammed el-Sudanî, Tahran'la yaptıkları müzakerelerin ardından Irak ham petrolü karşılığında Irak elektrik santrallerine yakıt sağlamak için İran gazı ithalatı konusunda anlaşma imzaladıklarını bildirdi.
Muhammed el-Sudani
Irak Başbakanlığı ofisinden yapılan açıklamada "Anlaşma, elektrik santralleri için gaz arzı krizini çözerken, ABD yaptırımlarından kaynaklanan ödeme sorunları ve komplikasyonlarının da önüne geçiyor" ifadesi kullanıldı.
Türkiye'nin komşusu Irak, enerji ihtiyacının 3'te 1'i için İran gazına bağımlı durumda. Ancak ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımlar nedeniyle ödemeyi doğrudan yapamıyor ve para transferleri için karmaşık bir mekanizmaya başvurmak zorunda kalıyor.
Sözkonusu mekanizmaya göre Irak'tan İran'a yapılan ödemeler bir banka hesabında tutulacak, ardından 11 bin kilometre uzaktaki Washington'dan onay gelecek ve sonrasında Tahran bu parayı sadece gıda-ilaç alımında kullanacaktı.
Ancak bu mekanizmanın işlememesinden ötürü zaman içinde Irak'ın İran'a enerji borcu birikti ve 12 milyar doları aşan fatura nedeniyle Tahran, Bağdat'a olan gaz arzını yarıya indirdi.
Irak Başbakanı TV'de yaptığı açıklamada, "Amerikan tarafı para transferi için gerekli izni vermediği için İran gazının arzı durduruldu. Transfer mekanizması ve karmaşıklığı nedeniyle İranlı komşumuzun bize gaz sağlamaya devam edebilmesi için bu ödenmemiş faturaları nakletme yetkisi alamadık" dedi.
Enerji üretiminde yoğunlukla doğalgazdan yararlanan Irak, son yıllarda özellikle yaz mevsiminde elektrik tüketiminin artmasıyla birlikte sorunlar yaşıyor. Elektriğin yetersiz kalması ve kesintiler nedeniyle Iraklılar sık sık tepki gösteriyor.
Amerikan işgalinin yol açtığı büyük çöküş, sonrasında giderek artan yolsuzluklar ve onlarca yıl süren çatışmalar, dünyanın en büyük petrol rezervine sahip ülkelerden biri olan Irak'ı enerjisiz bıraktı.
Bağdat son dönemde İran gazına bağımlılığı azaltmak için Katar'dan ithalat yapmak ve petrol sahalarında elde ettiği gazı geri kazanmak gibi çeşitli olasılıkları da araştırıyor.
Uluslararası ödeme sistemindeki sorunlarla boğuşan Irak bir yandan ülkeyi zenginleştirecek kritik projelerin hayata geçmesi için uğraş veriyor. Dünya ticaret yollarının el değiştirmesiyle sonuçlanabilecek kadar önemli olan Kalkınma Yolu Projesi, Irak'ın geleceğini etkileyecek en önemli vizyonlardan biri. Türkiye'yi Irak toprakları üzerinden kara ve demiryolu hattıyla Basra Körfezi'ne bağlayacak proje, Çin'den Avrupa'ya sevkiyat maliyetini Süveyş Kanalı'ndan daha cazip hale getiriyor.