Yıllarca ilköğretim okullarında ders başlamadan önce öğrencilere hep bir ağızdan okutulan andımız Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından 2021 yılında sona erdirildi. Andımız ilk defa 1933 yılının 23 Nisan kutlamaları sırasında okutulmuştu.

Öğrenci andı ya da diğer adıyla andımız ilköğretim de öğrencilere her sabah öğrencilere bir tören ile okutulmuş olan yemindir. Danıştay’ın okullarda andımızın okunmasını engelleyen kararın ardından yaklaşık 90 yıldır devam andımız okutulması sona ermişti.

Andımız neden kaldırıldı?

2013 yılında başlayan andımızın okutulmasının kaldırılması konusu dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı "Demokratikleşme Paketi" sonrası, 8 Ekim 2013 tarihinde yapılan yönetmelik değişimi ile yürürlükten kaldırıldı. Türk Eğitim-Sen, birkaç gün sonra, yürürlükten kaldırma kararının iptali istemiyle Danıştay'a dava açtı.

2018 yılında Türk Eğitim-Sen'in açtığı davada ilk karar 2013 yılından tam beş yıl sonra çıktı. Danıştay 8. Dairesi'nin, oy çokluğu ile aldığı karara göre, and metninde "Anayasa'da anlamını bulan kavram ve ilkeler olduğu" gibi gerekçelerle, oy çokluğuyla düzenleme iptal edildi ve yeminin yeniden okutulmasının önü açılmış oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu kararı o günlerde, "Bizim andımız İstiklal Marşımızdır ve İstiklal Marşımızla beraber yolumuza devam ediyoruz" sözleriyle eleştirmişti.

Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2018 yılındaki bu karara ilişkin yaptığı itiraz, 2021 yılında Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından karara bağlandı ve andın okutulması yönündeki kararı yeniden iptal etti. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli o dönemde alınan bu karara tepki göstermişti.

Andımız kim tarafından yazılmıştır?

Andımız dönemin Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip tarafından yazılmıştır. Andımız metni ilk defa 1933 yılının 23 Nisan kutlamaları sırasında Reşit Galip’in bizzat kendisi tarafından Ankara’da bir törende toplanan çocuklara hep bir ağızdan söylettirilmiştir.

Afet İnan'ın aktardığı bilgilere göre, bu nutuk 24 Nisan 1933 tarihli Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin baş sayfasında “Türk Çocuğu Yasası” başlığıyla haber olmuştur.

“Öğrenci Andı olarak bilinen metin, bu konuşmanın ardından Bakanlıkça yayımlanan bir genelge ile Cumhuriyet’in 10. yılından başlayarak okullarda sürekli hep bir ağızdan okutulmuştur. Öğrenci Andı'nın amacı, anlamı ve öğrencilere nasıl kavratılacağı 18 Mayıs 1933 tarih ve 1749/42 sayılı “Talebenin Her Gün Tekrar Edeceği İbare Hakkında” bakanlık genelgesi yayımlanmıştır.

Andımız ne zamandan beri okunuyor?

Andımız 1933 yılında ilk kez okunmaya başlamıştır ve bu tarihten 2018 yılına kadar da okunmaya devam etmiştir.

Reşit Galip kimdir?

Reşit Galip ya da gerçek adıyla Mustafa Reşit Baydur 1893 yılında Rodos'ta doğmuştur. Babası mahkeme reislerinden Mehmet Galip Bey, annesi Rodoslu Münevver Hanım'dır. Reşit Galip İlk ve ortaöğrenimini Rodos'ta tamamladıktan sonra liseyi İzmir'de okumuştur. Reşit Galip Milliyetçi, hırslı, heyecanlı bir gençti. II. Meşrutiyet'in temmuz ayında ilan edilmesinden esinlenerek lisenin son sınıfında iken “Ferday-ı Temmuz” adlı bir gazete çıkardı. Aslında ilerde nasıl bir yol alacağı o günden belli oldu.

1911'de İstanbul Tıbbîye Mektebi'ne girdi ve 1917 yılında Tıbbiye Mektebi’ni bitirdi. Reşit Galip Bey 19 Eylül 1932'de Milli Eğitim Bakanı olarak atandı. 26 Eylül 1932'de açılışı yapılan Türk Dil Kurumu'nun başkanı Samih Rıfat Bey kısa bir süre sonra hayatını kaybettiğinde, Milli Eğitim Bakanlığı'nın yanısıra bu kurumun başkanlık görevini de Reşit Galip üstlenmiştir. Reşit Galip Cumhuriyet 10. yılını doldururken 23 Nisan 1933 sabahı çocuklarına kendi yazdığı bir andı okutmuş ve o gün Çocuk Haftası’nı açılış konuşmasında da bu metni tekrar etmişti.