Ruken KADIOĞLU-Canberk ÖZTÜRK/ANKARA, (DHA)- ANKARA'da babası terörle mücadelede 25 yıl bomba imha uzmanı olarak görev yapan lise öğrencisi Celal Yiğit Aydoğmuş, arkadaşları Mehmet Emre Kumru ve Osman Tuna Aydın'la uzaktan müdahale ile bomba imha eden insansız hava aracı (İHA) tasarladı. İHA projesi, 9-14 Eylül'de Polonya'da düzenlenecek Avrupa Birliği (AB) Genç Bilim İnsanları 2024 Yarışması'nda 'Teknoloji ve Tasarım' alanında Türkiye'yi temsil edecek.

Ankara Sanayi Odası Teknik Koleji Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 10'uncu sınıf öğrencisi Celal Yiğit Aydoğmuş'un astsubay babası, doğuda terörle mücadelede bomba imha uzmanı olarak görev yaptığı 5 arkadaşını şehit verdi, bir arkadaşı da eli parçalanarak gazi oldu. Babasının da şehit olacağı korkusuyla büyüyen Celal Yiğit Aydoğmuş, arkadaşları Mehmet Emre Kumru ve Osman Tuna Aydın ile birlikte bomba imha uzmanlarının yaşamlarını tehlikeye atmadan, patlayıcı cisimlere uzaktan müdahale edebileceği İHA geliştirdi. Öğrencilerin tasarladığı manipülatörlü bomba imha aracı İHA, fiziksel temas olmadan, patlayıcı maddeleri uzaktan müdahale ile imha edebiliyor. Derin öğrenme sistemi ile geliştirilen İHA, görüntü işleme sistemiyle patlayıcıların kimliklerini tespit edebiliyor.

TÜBİTAK'TAN ÖDÜL

Önünde bulunan kamera sayesinde görüş sağlayarak, arkasındaki dedektör ile nükleer ve radyolojik bombaların tespitini yapıyor. Yarım saate yakın uçuş süresine sahip İHA, bilgisayar destekli uçuş modları ve otonom uçuş modları ile kullanılabiliyor. Terör bölgelerinde bomba imha uzmanlarının hayatını riske atmadan patlayıcıları yerden ve havadan imha etmeleri hedefiyle geliştirilen proje, TÜBİTAK 55'inci lise öğrencileri araştırma projesinde Türkiye 1'inciliği ödülünü aldı. Proje, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından da AB Genç Bilim İnsanları 2024 Yarışması'na seçildi. Aydoğmuş ve arkadaşlarının projesi, 9-14 Eylül'de Polonya'da gerçekleştirilecek yarışmada teknoloji ve tasarım alanında Türkiye'yi temsil edecek.

'İHA'MIZIN AMACI; CAN KURTARMAK, CANA DOKUNMAK'

Projenin oluşturucusu Celal Yiğit Aydoğmuş, ilham kaynağının babası olduğunu söyleyerek, "Babam, patlayıcı uzmanıyken doğu illerinde yaptığı görevlerde patlayıcı tuzaklarda birçok arkadaşını şehit verdi. Bizim İHA'mızın amacı; can kurtarmak, cana dokunmak. Diğer bir amacımız ise ülkemize yerli ve milli bir ürün kazandırmak. Bunun yanı sıra milli ekonomiye katkı sağlamak istiyoruz. İHA'mız diğer robotlara göre daha ucuz, daha işlevsel ve daha hızlı bir ürün ortaya koymayı amaçlıyor. Can kurtararak, hiçbir ananın evlatsız, hiçbir çocuğun anasız, babasız kalmamasını sağlıyor. Babamın bir arkadaşı, patlayıcı patladığında elini kaybetmişti. Biz de bu arkadaşına misafirliğe gitmiştik. Misafirlik dönüşünde babamla konuşuyordum, 'Niye insanlar müdahale ediyor? Niye robotlar kullanılmıyor?' diye sorguladım. Sonra bu projeyi düşündüm ve okulumuzun öğretmenleri ve arkadaşlarım sayesinde bu projeyi hayata geçirdik. Bu projeyi tamamlamamız 1,5 yıl sürdü" dedi.

'600 PATLAYICI MADDE UZMANI İLE GÖRÜŞTÜK'

Aydoğmuş, projeyi yaparken 600 patlayıcı madde uzmanı ile görüştüklerini anlatarak, "Onların dediği doğrultuda sürekli geliştirdik ve en son haline geldi. Kısacası patlayıcı uzmanlarıyla AR-GE çalışmalarında bulunduk. Bir patlayıcı uzmanı, şu an bombaların yanına 1 milyon 412 bin dolarlık kıyafet ve malzemelerle gidiyor. Patlayıcı patladığında 10 bin ton basınç ve çok yüksek sıcaklık oluştuğu için uzman her türlü zarar görüyor. Ve bu koruyucu kıyafet sadece ölü bedenin tek parça kalmasını sağlıyor. Patlayıcı uzmanı yerine geçecek olan İHA'mız, aynı zamanda maliyeti olan bütün malzemelerin de yerine geçecek. Bir bomba patladığında, bir can artı 1 milyon 412 bin doları kaybetmek yerine sadece İHA'mızı kaybetmiş olacağız" diye konuştu.

Projenin yazılım, elektronik ve uçuş kısımlarından sorumlu olan Osman Tuna Aydın ile mekanik ve tasarım alanında görev alan Mehmet Emre Kumru, projede yer aldıkları için gururlu olduklarını söyledi. (DHA)

FOTOĞRAFLI