Tuğçe ODABAŞI-Harun ŞAHBAZOĞLU/İSTANBUL,(DHA)- SON yıllarda veri güvenliği konusundaki endişelerin artmasıyla, kişisel verilerin korunması daha da önemli hale geldi. Kişisel Verileri Koruma Kanunu (KVKK) ile hakların güvence altına alındığını belirten avukat Hafize Özdilek ‘Kişisel Veri’nin ne anlama geldiği ve nasıl korunabileceği konusunda açıklamalarda bulundu.

Avukat Özdilek, kişisel verinin yalnızca ad, soy ad, adres gibi bilgilerden oluşmadığını ve bir kişinin 300'den fazla kişisel verisi olduğunu belirterek, bu verilerin rıza dışında toplanabildiğinin ve farklı amaçlarla kullanılabildiğinin altını çizdi. Özdilek, veri sahiplerini KVKK konusunda bilinçlenme, şirketlerin web sitelerini kontrol etme, gerektiğinde şikayet etme ve ‘KVKK’yı yakından takip etme konusunda uyardı.

‘GÜNÜMÜZDE İNSAN VE VERİLERİ BİR META’ GİBİ KULLANILIYOR’

Özdilek, kişisel verilerin ne olduğunu hatırlatarak, kişilerin izni dışında toplanılmasının suç olduğunu aktardı. Özdilek, “Kişisel veri herhangi bir gerçek kişiyle ilgili ve ilişkilendirilebilecek her türlü veriyi kapsar ve bunla ilgili 6698 sayılı yasamız yürürlüktedir. Bu Avrupa Birliği'nin 95 yılında çıkarttığı direktiften sonra ülkemize 20 yıl aradan sonra gelmiş bir yasadır. Kişisel veri deyince aklınıza 20-30 tane kalem gelebilir ama bugüne kadar 300’den fazla kişisel veri diye tanımlanan veri tespiti yapılmıştır. Bunların üçüncü kişiler ve diğer firmalarca bizim rızamız dışında kullanmalarını önlemek için korunması çok önemlidir. Günümüzde ‘insan’ bir ‘meta’ gibi görülmeye başlandı ve kişisel verilerimiz, şirketlerin ticari faaliyetlerinde kullanılıyor. Verinin, kişinin kendisine ait olması sebebiyle kullanımı için rızasını aktif bir şekilde beyan etmesi ve firmalar tarafından da bu rızanın alınıyor olması gereklidir” dedi.

‘İNSANLAR ÇEREZLER ARACILIĞIYLA YETKİ VEREBİLİYORLAR’

Şirketlerin kişilerden izinsiz veri paylaşımı yaptığı takdirde cezalandırıldıklarını ve bu cezaların adet ve rakam olarak da gün geçtikçe yükseldiğini söyleyen Özdilek şöyle konuştu:

“Yakın zamanda büyük bir şirket, kullanıcıların sosyal medyada paylaştığı içerikleri izinsiz kullanarak ticari kazanç sağladığı için cezalandırıldı. Bu durum, Türkiye'de de benzer uygulamaların yapıldığına ve kişilerin şikayetleri üzerine kurulun ceza verebileceğine işaret ediyor. Genellikle verileri reklam şirketleri ya da analiz yapmak için kurulan şirketler kullanıyor. Örneğin; çeşitli segmentasyonlar yaparak kişileri ‘27 yaşında, gazeteci, Fenerbahçe'de oturur, 37 numara ayakkabı giyer’ gibi analiz ederek, bu verileri firmalara satarak ticari kazanç sağlamak için kullanıyorlar. Bunu da çerezler aracılığıyla kişilerin haberi olmadan yapıyorlar. Bunun için de çeşitli regülasyonlarla cezalar düzenlenmiş durumda ve şikayet edildiği zaman kurul ilgili cezaları verecektir. Aktif ceza alma oranları, adet ve rakam olarak da çok yükseldi.”

‘KİŞİLER ŞİRKETLERİ KVKK’YA ŞİKAYET ETME HAKKINA SAHİP’

Vatandaş olarak kişisel verinin ne anlama geldiği ve bireysel korumayı nasıl yapacakları hususunda bilgi eksikliği olduğunu vurgulayan Özdilek kişilerin hangi adımları izlemeleri gerektiğini anlattı:

“Kişiler şirketlerin web sitelerine girdiklerinde aktif olarak orada aydınlatma metinleri vardır. Bu web sitelerinde kişisel verilerin korunması kapsamındaki soru ve talepler için nasıl başvuru yapılacağını düzenlemek zorundalar. Bu düzenlemeleri yapmamaları da ayrıca suçtur. Örneğin; kişi şikayet etmek istediği firmaya gitti ve başvuruda bulundu. Hukukçuları ya da ilgili veri koruma sorumlusu 30 gün içinde o başvuruya cevap vermek zorunda oluyor. 30 gün içinde cevap vermediği zaman veya cevabı beğenip tatmin olmadığında da direk kurula gidip şikayette bulunabilir.”

‘YALNIZCA TÜRKİYE’DE DEĞİL, ULUSLARARASI ŞİKAYET HAKKI DA VAR’

Kişisel verilerin yalnızca ülke sınırları içinde değil, tüm dünyada kullanıldığını, bu nedenle de uluslararası veri transferi düzenlemelerinin önemli olduğunu belirten Özdilek, “Sadece Türkiye'de gibi düşünmeyin. İnternet sayesinde artık globaldeki firmalar da verilerimize ulaşabiliyorlar ve kullanabiliyorlar. Bu sizin özel nitelikli kişisel verileriniz de olabiliyor. Özel nitelikli kişisel veri sizin bir aidiyet, ırk, bağlı olduğunuz dernekler, futbol kulüpleri, aklınıza gelebilecek size sizin bir aidiyet taşıdığınız, bir yere ait olduğunuz ve bundan sebep cismani ya da manevi zarar görebileceğiniz verilerinizindir. Özel nitelikli kişisel veriler çok daha hassastır. Bu konuda da yine aynı şekilde kişinin şikayet etme hakkı bulunmaktadır” diye konuştu.

‘EN ÖNEMLİ KISIM BİREYİN KENDİSİNİN VERİSİNE SAHİP ÇIKIYOR OLMASI’

Özdilek, Temmuz ayında resmi gazetede yayımlanan kişisel verilerin yurtdışına aktarılmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmeliği hakkında da bir takım değerlendirmelerde bulundu. Şirketlerin gelirleri açısından olumlu bir gelişme olduğunu aktaran avukat Özdilek, burada da bireyin kendisinin verisine sahip çıkıyor olmasının en önemli kıstas olduğunu söyleyerek "Şirketler ticaret yaparken yasalarla önlerinin kesilmiş olması hem onlar için hem de Türkiye içinde gelir kaybına sebebiyet verdiğinden verinin yurtdışına aktarılmasının önünün açılması olumlu bir durum oldu. Yurt dışında bu verilerimiz aktarımı için çeşitli merkezler var. İtalya'da, İngiltere'de ve diğer ülkelerde firmalarla anlaşmalar yapıp bu verileri yurt dışına aktarıyorlar. Bu çift yönlü olarak yurt dışından buraya da olabiliyor. Burada da en önemli kısım bireyin kendisinin verisine sahip çıkıyor olmasıdır. Firmalara aydınlatma metinleri ile veya çerezlerle birlikte verdiğimiz onaylarda yönetimin bizim elimize geçmiş olması gerekiyor. Bunları direksiyon hakimiyeti bizde olacak şekilde düzenlememiz gerekiyor. Son tüketicinin, üstünde durması gereken en önemli konu budur. Şirketler zaten uluslararası regülasyonlara tabiler. Bu konu kapsamında beklentimiz Supranasyonel yani uluslarüstü yasaların zaten gelecek olduğu. Bu sadece Türkiye'nin tabi olduğu değil, bütün dünyayı kavrayan ve kapsayan, çözüm üreten yasalar olacağı için birey olarak da bizim bunun gerisinde durmamamız, bizim de bunu yakalamamız lazım" ifadelerini kullandı.

‘ŞİRKETLERİN BÜTÜN VERİLERİ VERBİS’TE KAYITLI OLMAK ZORUNDA’

Kişisel verilerin korunmasında KVKK’nın günden güne daha iyi çalışmalar yürüttüğünü aktaran Hafize Özdilek, kişilerin şirketlere çerezler ve diğer üyeliklerle yetki vermeden önce alınabilecek tedbirleri anlattı:

“Kişisel verileri koruma kurulumuz çok aktif bir şekilde çalışıyor ve günden güne de iyileşiyor. KVKK kapsamında kurulan kurulun ‘gov.tr’ uzantılı sitesinde vatandaşlar yasayı yönetmelikleri ve son çıkan cezaları aktif olarak orada görebiliyorlar. Şirketlerin bütün verileri ve envanterleri orada VERBİS dediğimiz tabanda kayıtlı olmak zorunda. Siz herhangi bir firma için girip baktığınızda orada kayıtlı bir envanterleri yoksa ihbar edip cezalar oluşturulabilir. Bu konuda vatandaşların bilinçlenmesi için KVKK’nın web sitesine dikkatle takip etmelerini rica ediyorum.”