B12 vitamini Co (kobalt) elementini içerdiğinden dolayı “kobalamin” olarak adlandırılmaktadır ve bu nedenle kırmızı parlak renkli kristal yapısı vardır. B12 Vitamini insan vücudunda üretilmemekte olup sadece hayvansal besinlerde bulunur. Ayrıca vücutta kırmızı kan hücrelerinin üretimini sağlamakla birlikte sinir dokunun sağlığı için önemli bir vitamindir.
İnsan vücudunda bulunan B12 vitamini oranı çok azaldığında ortaya B12 eksikliği ortaya çıkmaktadır. Bu eksiklik çözülmesi imkânsız nörolojik sorunlara yol açması mümkündür. Vücudumuz tam 4 yıl boyunca kendine yetecek miktarda B12 vitaminini depolayabilmektedir. İstenmeyen veya fazla olanlar ise idrar yoluyla dışarı atılmaktadır.
B12 Vitamin Eksikliğinin insanlarda birtakım belirtileri mevcuttur. Bunlar;
B12 vitamini içeren besinlerden vücutta depolanma miktarı az olan gıdaların bekletilmeden tüketilmesi veya az bekletilmesi gerekmektedir. Ayrıca pişirirken B12 kaybının artmaması için süre kısa tutularak pişirme derecesinin çok yüksek olmamasına mutlaka dikkat edilmelidir. B12 eksikliği belirtiler varsa doktora danışmayı ihmal etmeyin.
Sadece hayvansal gıdalarda bulunan B12 vitaminini doğal yollardan aşağıdaki besinlerden alabilmek mümkün.
Kırmızı et: Dalak, böbrek ve karaciğer benzeri sakatat etleri en zengin B12 değerine sahip kırmızı et çeşitlerindendir. Hayvanların bazıları kas ve ciğerlerinde B12 vitamini depolarlar. Bazıları ise süt ve yumurtalarına geçirmektedirler. Bu sebeple et, süte ve yumurta hem insanların hem de diğer hayvanların vitamin kaynağıdır. Hayvanlardan insanlar için elde edilen vitaminlerin etki oranı kümes hayvanı, balık ve et için @ ile ` iken yumurtada %9’dan bile azdır.
Süt ve süt ürünleri: B12 Hayvan bedeninde depolanarak süt ve süt ürünlerine geçmektedir. Bu yüzden en iyi B12 kaynakları arasında yoğurt, süt ve peynir gibi gıdalar yer alır.
Balık ve deniz ürünleri: Ülkemizde deniz ve balık ürünleri, kırmızı ete göre ekonomik nedenlerden dolayı daha az tüketiliyor olsa da B12 açısından mikro ve makro besin değeri yüksektir. Ayrıca potasyum, Omega-3 yağ asidi, A vitamini ve kalsiyum benzeri insanları için gerekli olan çeşitli besinler bakımından oldukça zengindirler. Somon, ton balığı, alabalık, deniztarağı ve istiridye en yüksek B12 içeren türlerdendir.
Beyaz et ve yumurta: Kolayca ulaşabildiğimiz kümes hayvanları da B12 vitamini içermektedir. Her ne kadar deniz ve kırmızı et ürünlerinden daha az miktarda barındırsa da yine de yeterli miktardan B12’yi alabilmek mümkün. B12 vitamini barındıran yiyecekler arasında tercihinizi beyaz etten yana kullanmak istiyorsanız tavuk eti ve hindi eti başta olmak üzere yumurta da tercih edebilirsiniz.
Algler ve bitkiler: B12 vitaminini yalnızca bakteriler ve arkeler sentezleyecek gen ve enzimlere sahip olduğu için bakteriler içerdikleri vitaminleri bitkiye geçirebilir. Bitkiler ise bakteriyel fermantasyon aracılığı ile vitamini alır. Laver ve nori benzeri deniz yosunlarında ve tempeh gibi fermente edilmiş bitkisel gıdalarda B12 bulunur. Çoğu alg türü de B12 vitamini bakımında oldukça zengindir. Ayrıca porphyra yezoensis benzeri türleri kırmızı et olarak neredeyse karaciğerin içerdiği kadar B12 içerir.
Bazı insanların vücutları hayvansal besinlerden B12 vitaminin emilmesinde güçlük çekmektedir. Bu ve benzeri durumlarda ek B12 takviyesi alınması gerekmektedir. Takviyeler iğne, burun spreyi veya ağız yoluyla alınabilmektedir. Ağız yoluyla alınan takviyeler çoğunlukla B12 vitamini eksikliğinin giderilmesinde yeterli olmadığı durumlarda vücuda enjekte yoluyla doğrudan alınabilir. En iyi B12 vitamin hapları arasında;