Taha AYHAN-Canberk ÖZTÜRK/ANKARA, (DHA)- TARIM ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, soğanda geçen yıl 2,6 milyon ton olan rekolteyi bu yıl 2,8 milyon ton, domateste de geçen yıl 5,5 milyon ton olan rekolteyi 6,1 milyon ton beklediklerini söyledi. Yumaklı, "Bazı sanayicilerimizin ürün alımında problem çıkardığını tespit ettik. Ticaret Bakanlığı'mızla birlikte bunları tespit ettik ve gerekeni yapacağız, yapmaya da devam ediyoruz. Tarım Kredi Kooperatifleri başta olmak üzere ürün alımıyla alakalı salça fabrikalarıyla da iki bakanlık olarak görüştük. Şu an için büyük bir sorun beklemiyoruz; ama çok yakından takip ediyoruz" dedi.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Kazakistan Tarım Bakanı Aidarbek Saparov ve beraberindeki heyetle görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin ardından iki ülkenin bakanlıkları arasında iş birliği protokolleri imzalandı. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ile Kazakistan'ın Ulusal Tarım Bilimleri Eğitim Merkezi arasında 'Tarımsal Araştırma ve İşbirliği İyi Niyet Protokolü', Kazakistan Tarım Bakanlığı Ulusal Tarım Bilimleri Eğitim Merkezi ile Türkiye Arıcılık Birliği arasında 'Uluslararası Bilimsel ve Pratik İşbirliği Protokolü', Kazakistan Tarım Bakanlığı'na bağlı Ulusal Tarım Bilimi Eğitim Merkezi ile Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi arasında işbirliği protokolü imzalandı. Bakan Yumaklı ile Bakan Saparov da 'Devlet Destekli Tarım Sigortaları Alanında İşbirliği Niyet Beyanı' imzaladı.

'TİCARET HACMİMİZ 6,5 MİLYAR DOLARI GEÇTİ'

Bakan Yumaklı, ikili ilişkilerin gelişmesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Jomart Tokayev'in dostluğunun ayrı bir yeri olduğunu söyledi. Yumaklı, "Son olarak bunun en net göstergesini Kazakistan'ın ev sahipliğinde düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı 10'uncu Zirvesinde hep birlikte gördük. Bu iyi ilişkiler, hiç şüphesiz iki ülke arasındaki ticarete de yansıyor" dedi. Bakan Yumaklı, Kazakistan ile 2023 yılında ikili ticaret rakamlarının yeni bir rekora imza attığını ifade ederek, "İkili ticaretimiz 6,5 milyar doları geçti. Bunu iki ülkenin de yeterli bulmadığını ve rakamı 10 milyar dolara çıkarmayı arzuladığımızı bir kez daha ifade etmek isterim. Tarımsal ticaretimiz ise, 2023 yılında yaklaşık 300 milyon dolar olarak gerçekleşti. Potansiyelimizin çok altında olan bu rakamı da daha yukarılara çıkarmak için her türlü iş birliğine hazır olduğumuzu bir kez daha belirtmek isterim" diye konuştu. 4 anlaşma imzaladıklarını hatırlatan Bakan Yumaklı, "Anlaşmalarla iki ülke arasındaki tarımsal ticaretin yanında karşılıklı tecrübe aktarımının da ön plana çıkacağını düşünüyorum. Özellikle tarım sigortaları konusuna ayrıca değinmek istiyorum. Yakın zamanda Türk Devletleri Teşkilatı ülkelerinde bu sistemin kurulması için de pek çok çalışma yaptık. Bunun ilk örnekleri Azerbaycan ve Özbekistan oldu. İnanıyorum ki, bugün imzalayacağımız niyet beyanıyla da benzer bir sistemin kurulması için beraberce hareket edeceğiz. Tarım sigortaları konusunda nihai hedefimiz ise 'Türk Devletleri Teşkilatı Tarım Sigortaları Birliği'nin kurulmasıdır. İnşallah bu ve benzeri iş birlikleri bu birliğin kurulmasının önünü açmış olacaktır" ifadelerini kullandı.

'ÇUKUROVA'YA SON 22 YILDA YÜZDE 49 TESİS YAPTIK'

Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Bakan Yumaklı, iklim değişikliğine ilişkin soru üzerine, "İklim değişikliğinin başta su kaynakları olmak üzere çok derin etkisini 2023'ün son çeyreğinden itibaren zaten vurguluyoruz ve su verimliği seferberliğini de bu anlamda başlattık. Çok farklı faaliyetlerle bunları kamuoyunun gündeminde tutmaya çalışıyoruz. Çünkü hem tarımsal üretimde, hem sanayi üretiminde, hem bireysel kullanımda çok önemli suyu dikkatli kullanma konusu. Çukurova'da bu iklim değişikliğinin etkilerinden çok yoğun üst seviyede sıcaklık, buharlaşma gibi sorunları da beraberinde getirdi ki az yağışta bunların en önemli faktörlerinden bir tanesi. Biz Çukurova'ya son 22 yılda yüzde 49 tesis yaptık ki bunların bugünkü rakamları yaklaşık 22 milyar lira. Yapılan yatırımların hali hazırda mevcut tarımsal üretimi karşıladığını söylemek mümkün. Ancak hem bugünümüzü hem de bundan sonraki dönemimizi yine sulama kanallarını ki Seyhan sulamasının kapalı sisteme dönüştürülmesi, Seyhan Barajı'ndan yine bu ovaya su aktarımı, hem Seyhan hem de Çatalhan Barajı'nda kullanılmayan su ölü hacimdekilerin kullanılabilmesi de dahil projeler üretilmeye devam ediyor. Seyhan Barajı'ndan Seyhan Ovası'na su aktarımında bu ay içerisinde inşaat ihalesine çıkmış olacağız" dedi.

'SUYUMUZU VERİMLİ KULLANMAMIZ GEREKİYOR'

Bakan Yumaklı, sulama birliğinin çiftçileri 3'üncü ürün ekiminde uyarmasının maalesef bazı basın-yayın organlarında tarımı bitirme belgesi olarak lanse edildiğini ifade ederek, "Bir kere bunu tümüyle reddediyorum. Neden? Çünkü her halükarda şunu söylüyoruz; suyumuzu verimli kullanmamız gerekir. Hali hazırda devam eden süreçteki yatırımlar olmakla beraber yine de mevcuttaki suyumuzu da dikkatli ve verimli kullanmamız gerekir. Buradaki uyarıyı 'tarımı bitirme belgesi' diye kabul etmek ve bunu bu şekilde lanse etmek büyük bir aymazlık açıkçası. Zaten tarımla ilgili her konuya 'bittik' penceresinden bakanların başka bir şey de söylemesi mümkün değil açıkçası. Biz yaklaşık 2025 sulama sezonunda Çatalhan Barajı'ndan özellikle bir su aktarımı, ilave su alınabilmesiyle ilgili çalışmalarımızı bitirdiğimizde yaklaşık 860 milyon metreküplük ilave bir suyu da çiftçilerimizin hizmetine sunmuş olacağız. Bu aslında sürekli devam eden bir husus. Yapılanları biliyorlar, yapılmışları biliyorlar. Ancak en ufak bir konuyu da maalesef manipüle ederek mecrasından çıkarmış oluyorlar" diye konuştu.

'ÜRETİM PLANLAMASIYLA İLGİLİ BÜTÜN HUSUSLARI TAMAMLADIK'

Yumaklı, 'Bitkisel Üretim Planlaması'nın detayına ilişkin sorulan soruya, "Biz üretim planlamasıyla ilgili bütün hususları tamamladık. Ve inşallah bu yılın zirai üretiminin başladığı Eylül ayından itibaren bütün unsurlarıyla beraber devreye alacağız. Hububat, yağlı tohumlar, bakliyat ve 2 artı üründe inşallah. Dediğim gibi bunları çok ayrı bir şekilde kamuoyunun bilgisine arz etmek istiyoruz" dedi.

Domates ve soğanda üretici ile sanayici arasında yaşananlara ilişkin sorulan soruya Yumaklı, şöyle dedi:

"Soğanda geçen yıl 2,6 milyon ton idi rekolte. Bu yıl 2,8 milyon ton bekliyoruz. Bazı yerlerde kuraklık kaynaklı rekolte düşüklükleri olabilir; ama hiçbir şekilde bir problem burada beklemiyoruz. Domatesle alakalı da geçtiğimiz yıl 5,5 milyon ton idi, salçalık domates. Bu yıl 6,1 milyon tonluk bir rekolte bekliyoruz. Ürün bolluğuyla alakalı özellikle sözleşmeli üretimi olmayan üreticilerimizin bir mağduriyeti oldu; ancak bunun da öncesinde sözleşmesi olmasına rağmen bazı sanayicilerin ki burada işini düzgün yapan, kendi sözleşme yaptığı üreticiyle herhangi bir problemi olmayan, sözleşmenin bütün amir hükümlerine uyan sanayicileri tenzih ederek söylüyorum. Bazı sanayicilerimizin ürün alımında problem çıkardığını tespit ettik. Ticaret Bakanlığı'mızla birlikte bunları tespit ettik ve gerekeni yapacağız, yapmaya da devam ediyoruz. Tarım Kredi Kooperatifleri başta olmak üzere ürün alımıyla alakalı salça fabrikalarıyla da iki bakanlık olarak görüştük. Şu an için büyük bir sorun beklemiyoruz açıkçası; ama çok yakından takip ediyoruz."

'SÖZLEŞMELİ ÜRETİMİ UYGULAMALARI GEREKİYOR'

Yumaklı, üretim planlaması ve sözleşmeli üretimin her halükarda hem üretici için hem de sanayici için önünü görme adına son derece önemli hususlar olduğuna dikkat çekerek, "Bu bize üretim planlamasının ve onun en büyük unsuru olan sözleşmeli üretimin ne kadar önemli olduğunu pratikte yaşatarak göstermiş oldu. Bütün üreticilerimize sözleşmeli üretim konusunu mutlaka ama mutlaka uygulamaları gerektiğini hatırlatalım. Bizler de bakanlık olarak tip sözleşmeler düzenleyerek hem üreticimizi hem de sanayicimizi koruyacak sözleşmeleri onların kullanabileceği şekilde hizmetlerine sunmuş vaziyetteyiz. Bakanlık olarak çok yakından takip ediyoruz. Türkiye'deki tarım sektörüne maalesef ki çok küçümseyerek bakanlar ve çok çabuk manipüle edebileceğini düşünenler ve bunu siyaset malzemesi yapanlar daha önce olmuştur, bundan sonra da olacaktır. Ama ben buradan eli öpülesi üreticilerimize tekraren her zaman için yanlarında olduğumuzu mutlaka ama mutlaka her sorunlarını çözmek için burada gece- gündüz gayret sarf ettiğimizi onların yanlarında olan arkadaşlarımızla zaman zaman bizler de ortaya çıkabilecek olan hususları çıkmadan engelleme adına çalıştığımızı tekraren belirtmek istiyorum" diye konuştu. (DHA)

FOTOĞRAFLI