Al-Kheetan ve BM Cenevre Ofisi İletişim Direktörü Alessandra Vellucci, BM Cenevre Ofisi'nin haftalık basın toplantısında değerlendirmelerde bulundu.

AA muhabirinin, "Baas rejiminin düşmesiyle yıkım ve sivil ölümleri artık çok daha net görülüyor. BM, Esed'in suçlarından sorumlu tutulması için yasal bir talepte bulunacak mı yoksa başka bir girişimi mi olacak?" sorusuna Al-Kheetan, "Elbette Beşşar Esed ile geçmişte ve günümüzde ciddi suçlar işlemiş olabilecek herkes uluslararası insan hakları hukukuna ve adil yargılamalara uygun olarak hesap vermeli. Bu, Suriye'deki geçiş ve Suriye'nin başlayacağı geleneksel adalet için çok önemli bir durum." şeklinde yanıt verdi.
 

Suriye'de Esed rejiminin devrilmesinden yaklaşık iki hafta sonra yüzlerce tutuklunun cezaevlerinden dışarı akın ettiği görüntüleri gördüklerini belirten Al-Kheetan, "Bazıları gün ışığını gördükleri için mutluluklarını dile getirirken, diğerleri yıllarca süren işkence ve insanlık dışı muamele dolayısıyla yaşadığı şok nedeniyle hiçbir şekilde kendini ifade edemiyor." diye konuştu.

Al-Kheetan, Suriye'de birçok kişinin yıllarca ailelerinden habersiz bir şekilde gözaltında tutulduğunu kaydederek, yıllar sonra ilk kez birbirlerine sarılan insanların, oğullarını ve kızlarını tanımakta zorlandığını gösteren dokunaklı sahneler gördüklerini söyledi.

BM Genel Kurulu kararıyla 30 Haziran 2023'te kurulan Suriye'de Kayıp Kişilerin Araştırılması için Bağımsız Kuruluş'un kayıp ailelerinin acılarını azaltmaya odaklanacağını dile getiren Al-Kheetan, "BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Suriye Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu ve BM'nin Suriye'deki suçları araştıran Uluslararası Tarafsız ve Bağımsız Suriye Mekanizması (IIIM) dahil uluslararası mekanizmalar, kendi yetki alanları kapsamında geçmiş ve güncel insan hakları ihlalleri ve suiistimalleri hakkında bilgi izleme ve toplama üzerinde çalışacak." ifadelerini kullandı.

Al-Kheetan, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk'ün gelecek hafta Suriye'de insan hakları konularında mevcut BM varlığını, herhangi bir geçişin kapsayıcı ve uluslararası hukuk çerçevesinde olmasını desteklemek için insan hakları heyetini bölgeye göndereceğini de söyledi.

Geçiş sürecinde adaletin sağlanmasının ve insan haklarına dayalı toplumsal güvenin inşasının, Suriye'nin geleceğinde oldukça önemli olacağına işaret eden Al-Kheetan, "Bu, ülke genelindeki bireylerin ve ailelerin onlarca yıldır katlandığı tarif edilemez acıyı ele almanın, tüm Suriyelilerin insan haklarının eşit şekilde saygı göreceği, korunacağı ve yerine getirileceği bir gelecek inşa etmenin tek yolu." diye konuştu.

Al-Kheetan, "Geçici hükümetin yetkilileri, geçmişteki suçların ve ihlallerin kanıtlarının korunmasını sağlamak için acil adımlar atmalı. Bunlara toplu mezarlardan, hapishanelerden, gözaltı merkezlerinden, bakanlıklardan ve diğer devlet kurumlarından gelen kayıtlar ve belgeler ile yaşananları belgelemede ve sorumluları hesap vermeye çağırmada önemli olabilecek diğer maddi kanıtlar da dahil." değerlendirmesinde bulundu.

Yüksek Komiser Türk'ün, Suriye'deki kapsamlı geçiş sürecinin merkezinde "insan haklarının" bulunması gerektiği yönündeki çağrısını hatırlatan Al-Kheetan, geçici hükümet yetkililerine, güvenliğin yeniden sağlanması, ve suç işlediği belirtilenlerin uluslararası insan hakları standartlarına uygun hesap vermelerinin önünün açılması çağrısında bulundu.
 

Al-Kheetan, ayrıca geçici hükümet yetkililerinin, kadın, çocuk, farklı etnik ve dini toplulukların haklarını tam olarak kullanabilmeleri için harekete geçmeleri gerektiğini sözlerine ekledi.

BM Cenevre Ofisi İletişim Direktörü Vellucci ise AA muhabirinin sorusuna ilişkin, uzun süredir acı çeken Suriye halkı için hesap verebilirlik ihtiyacının gerçek manada vazgeçilmez olduğunu söyledi.

Vellucci, "İnsanları hesap verebilir kılmak için orada bulunan bir dizi BM mekanizması vardır. Ancak sorunuzun cevabı kesinlikle evettir. Hesap verebilirliğe çok ihtiyaç var." dedi.