Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Temel Bilimler Bölümü Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Ertuğrul Ağırbaş ile Prof. Dr. Ülgen Aytan, Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE) koordinasyonunda 27 Ocak-2 Mart 2024 tarihleri arasında gerçekleştirilen 8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi’nden (TAE-8) döndü.
Farklı alanlarda 22 ayrı bilim projesinin yürütüldüğü seferde 20’si Türk, toplamda 24 bilim insanı yer aldı.
Seferde, Antarktika'da geçici bilim kampının bulunduğu 68 güney enlemi Horseshoe Adası'nda Prof. Dr. Ertuğrul Ağırbaş’ın yürütücülüğünde “Horseshoe Adası (Antarktika) Fitoplankton Fonksiyonel Grup Oranlarının HPLC Pigment Analizi ile Belirlenmesi ve Belirteç Pigment Kompozisyonu” başlıklı proje ve Prof. Dr. Ülgen Aytan’ın yürütücülüğünde “Antarktika Horseshoe Adasında, Plastik Kirliliği Kaynakları ve Risk Analizi” başlıklı proje çalışmaları gerçekleştirildi.
Çalışmalarıyla ilgili bilgi veren Prof. Dr. Ağırbaş, saha çalışmaları başarıyla gerçekleştirilen proje kapsamında, “Değişen iklim koşulları altında Antarktika ekosisteminin sürdürülebilir yönetimine ve iklim değişikliğine uyum çabalarına katkı sağlayacak fitoplankton fonksiyonel grup oranları, pigment kompozisyonu, besin tuzu dinamiği ve hidrografik özelliklerinin güncel durumu nedir?” sorusunun cevaplarının arandığını belirtti.
Projeden elde edilecek sonuçlar ışığında pelajik ekosistemlerin birincil üreticileri konumunda olan fitoplanktonik yapıyla birlikte elde edilen fiziksel ve biyolojik parametreler sayesinde Antarktika ekosisteminin güncel durumunun daha sağlıklı bir şekilde değerlendirilebileceğini ifade eden Prof. Dr. Ağırbaş, “Diğer taraftan literatürde bu konudaki önemli bir eksikliğin doldurulması beklenirken bölgede bu konuda yapılacak olan çalışmalara altlık oluşturulması ve ülkemizin kutup araştırmaları vizyonuna katkı sağlayarak yurtdışındaki görünürlüğünün artırılması hedeflenmektedir.” dedi.
Prof. Dr. Aytan ise Horseshoe Adası’nda plastik kirliliğinin ilk kez tüm boy grupları göz önünde bulundurularak araştırıldığını söyledi.
Prof. Dr. Aytan, “Plastik kirliliği deniz ve göllerde seçilen istasyonların yüzey suları ve sedimentlerinden ve seçilen sahil bölgeleri sedimentlerinden toplanarak fiziksel ve kimyasal karakterizasyonları için Mikroplastik Araştırma Laboratuvarımıza getirildi. Analizler tamamlandığında mevcut plastik kirliliğinin durumunu, olası kaynaklarını ve bu eşsiz ekosistem için oluşturdukları çevresel riskleri değerlendiriyor olacağız.” dedi.
Proje sonuçları ile Ulusal Kutup Bilimleri öncelikli temalarından “Canlı Bilimleri” Ana Bilim Dalı altında, “Ekoloji ve Kirlilik Çalışmaları” alt bilim dalında Türk bilim üs noktasının kirlilik durumunun belirlenmesi, uzun vadede üsten kaynaklanabilecek kirlenmenin belirlenmesi ve kirliliğin önüne geçilebilmesi amacına katkıda bulunulacağını ifade eden Prof. Dr. Aytan, “Proje sonuçları gelecekteki çevresel değerlendirmeler için temel teşkil edecek olup, ayrıca global ölçekte hızla büyüyen bir tehdit olan plastik kirliliğinin Antarktika’da azaltılması ve kirliliğin kontrolünde alınması gereken tedbirler bilim dünyası ve karar vericilere yol gösterici olacaktır.” diye konuştu.
