Altan ÇİMEN - Feridun AÇIKGÖZ / İSTANBUL - (DHA) KÜÇÜKÇEKMECE'DE 1 kişinin ölümü 8 kişinin de yaralanmasıyla sonuçlanan bina çökmesinin ardından İstanbul'un bina stoku ve kentsel dönüşüm süreci yeniden gündeme geldi. İBB tarafından yapılan hızlı tarama testinin verileri durumun ne kadar vahim olduğunu gözler önüne serdi. Tarama testi sonuçlarına göre bin 556 yapının acil yıkılması gerektiği ön görülürken, test için izin alınamayan çok sayıda binaya girilemediğini de söyleyen KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt, "İstanbul Büyükşehir Belediyesi geçen dönem hızlı taramayla ilgili bir çalışma başlatmıştı. Yaklaşık 35 bin binayı tarayabildi. Bunlardan bin 556 tanesinin çok acil yıkılması gereken yapı kategorisinde değerlendirildi. Vatandaşlarımız bina yıkılacak, sokakta kalırım, yapacak bir şeyim yok mantığıyla açıkçası çaresizlikle bu başvurulardan, binaların denetlettirmekten geri durdular. 160 bine yakın başvuru varken 35 bini ancak teste tabi tutulabildi" dedi.

Küçükçekmece, Kartaltepe Mahallesi Geçit Sokak'ta kendiliğinden çöken bina, kentteki yapı stokunu bir kez daha gündeme getirdi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), 2020 yılında özellikle 1999 öncesi yapılarla ilgili tespit yapmak ve kentsel dönüşümü hızlandırmak için başlattığı Hızlı Tarama Testi sonuçları İstanbul'daki riskli binaların çokluğunu gözler önüne serdi. 2020 yılından bu yana hızlı tarama testini yaptırmak için 160 bin talep alındığı ve bugüne kadar 35 bin yapıda analizin yapıldığı öğrenildi. Analiz yapılan konutlar dayanıklılığına göre A,B (Düşük Risk), C (Orta Risk), D (Yüksek Risk) ve E (Çok Yüksek Risk) kategorilerinde sınıflandırılırken analizi yapılan konutların yüzde 50'sinin D ve E kategorisinde yer aldığı anlaşıldı. Acil yıkılması gereken bina sayısı bin 556 iken bin 443 binaya bilgilendirme yapıldığı, 178 binanın yıkıldı ve 96 bina için resmi işlemin başlatıldığı öğrenildi. Hızlı tarama testi hakkında bilgiler veren KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt ise bu kadar konutun aynı anda yıkılıp yapılmasının zor olduğunu bazılarının güçlendirme çalışmasıyla ayakta tutulması gerektiğini söyledi.

“BİN 556 TANESİNİN ÇOK ACİL YIKILMASI GEREKEN YAPI KATEGORİSİNDE"

Kiptaş Genel Müdürü Ali Kurt, "1 milyon 200 bin konut, olası bir Marmara depreminde ağır hasar alacağı öngörülüyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yaptığı kentsel dönüşüm strateji çalışmasında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi geçen dönem hızlı taramayla ilgili bir çalışma başlatmıştı. Yaklaşık 35 bin binayı tarayabildi. Aslında çok daha fazla başvuru aldı ama vatandaşların evlerini almaması veya belediyelerin bazılarının süreçlere dahil olmamasından dolayı biraz açıkçası bilgi kirliliğinden dolayı 35 bin tarama yapıldı. Bunlardan bin 556 tanesinin çok acil yıkılması gereken yapı kategorisinde değerlendirildi. Bunlarla ilgili de mali destek paketi açıklandı. Uzlaşı olanlara ekstradan bakanlığın verdiği kira yardımına ek olarak 7 bin TL. Şu anda Büyükşehir Belediyemiz hızlı taramada riskli çıkan E ve D sınıfı çıkan yapılara kira desteği veriyor" ifadelerini kullandı.

“BURADA 1.7 MİLYONDAN FAZLA İNSAN YAŞIYOR"

İBB Meclisinden önümüzde ki ay geçmesi planlanan projeyle ilçe belediyelerinin de sürece dahil olacağını söyleyen Kurt, “KİPTAŞ şirketi olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi çatısı altında el birliğiyle 'İstanbul yenileniyor' diye bir süreç hayata geçildi. Burada da eğer bir yapı riski çıkması halinde uzlaşırlarsa vatandaşlar, inşaat maliyetine yenileme süreçlerini KİPTAŞ marifetiyle yapmak istiyoruz. KİPTAŞ sürecin tüm hukuki ve teknik, garantörü aynı zamanda finans kuruluşlarından eğer vatandaşlar borçlanma çıkması halinde, finans kuruluşlarında kullanacakları kredilerde KİPTAŞ şirketi kefalet desteği de veriyor. Ancak inşaat maliyetleri çok arttı. Borçlanma çıkan yerlerde vatandaşlar bu borçlanma yükünün altında eziliyor. Çok ciddi bir başvurumuz var aslında. Yani şu anda 38 binin üzerinde başvuru var. Bu da 480 bin riskli bağımsız birimi temsil ediyor. Ve burada 1.7 milyondan fazla insan yaşıyor. Bunların biz 25 binde 2 bölü 3 çoğunluğu sağladık. Yani şu anda borçlanmayı kabul ettikleri an yıkıp yapabileceğimiz durumdaydı. Aslında borçlanmayı da kabul ettiler. Borçlanmanın ödeme planıyla ilgili vatandaş zorluk yaşıyor" dedi.

“100 BİN İNSANIN HAYATINI BİR KALEMDE KURTARABİLİRİZ"

İnşaat maliyetlerinin çözümü için kamu bankalarına yazı yazdıklarını söyleyen Ali Kurt, “Biz bu işe başladığımızda inşaat maliyetleri 2 bin 500- 2 bin 800 lira arasında değişirken metrekarede şu anda 25 bin lirayla 27 bin lira arasına geldi. Bu yüzden de biz ısrarla kamu bankalarına bu süreci paydaş olmaları konusunda çağrıda bulunuyoruz. Fakat bu çağrımız olumlu cevap alamadığımız için en son ben KİPTAŞ Genel Müdürü olarak bizzat üç kamu bankamıza yazı yazdım. KİPTAŞ'ın kefaretiyle vatandaşlarımızı borçlandırmalarını, İstanbul yenileniyor sürecine katkı sağlamalarını istedik ve bu süreçte de KİPTAŞ'ın kefil olarak vatandaş lehine destek olacağını da söyledik. İşin teknik ve hukuki süreçleri zaten tamamen KİPTAŞ koordinasyonunda ilerlediğini söyledik. Umarım bu çağrımıza kulak verirler. Eğer böyle bir şey olursa yani ödeme planında kolaylık sağlayabilirsek vatandaşa elimizde şu anda hemen gidip yapabileceğimiz 25 bin tane yapı var. Şu anda biliyorsunuz yeni düzenlemede, yasal düzenlemede bu salt çoğunluğa indi. Yani 50 artı 1, bizde 2 bölü 3 var. Yani çok ciddi bir envanter elimizde var ve bu sistemde de bir hareket katacaktır. 100 bin insanın hayatını bir kalemde kurtarabiliriz" ifadelerini kullandı.

“160 BİNE YAKIN BAŞVURU VARKEN 35 BİNİ TESTE TABİ TUTULABİLDİ"

Ücretsiz verilen hızlı tarama testinde artan talebe yetişmek için meslek odalarından destek alındığını söyleyen Kurt, “İstanbul'da maalesef işte Küçükçekmece'deki yaşanan felaket gibi veya bir yerde deprem yaşandığı zaman bu işler hep gündeme geliyor ve ara ara böyle dalga dalga talep patlamaları oluyor. Bu da sistemin tıkanmasına sebep oluyor. Bu sistemin daha efektif kullanılabilmesi için ilçe belediyeleri sürece paydaş edilip büyükşehir koordinasyonunda vereceği eğitimle ilçe belediyeleri de artık bu süreçte hızlı tarama testlerine müdahil olmaları için bir protokol hazırlığı var. Bu olduktan sonra vatandaşlarımız bu hizmetten daha da hızlı faydalanabilecekler. Ama bir bilgi kirliliği var. Hızlı taramada binanın riskli olup olmadığıyla ilgili bir fikir sahibi oluyoruz. O binanın yıkılacağı anlamına gelmez. Vatandaşlarımız bina yıkılacak, sokakta kalırım, yapacak bir şeyim yok mantığıyla açıkçası çaresizlikle bu başvurulardan, binaların denetlettirmekten geri durdular. 160 bine yakın başvuru varken 35 bini ancak teste tabi tutulabildi" diye konuştu.

“BAZI YAPILARI GÜÇLENDİREREK AYAKTA TUTMALIYIZ"

Hızlı tarama testinde D ve E sınıfında çıkan yapıların acil dönüştürülmesi gerektiğini söyleyen Kurt, 'İstanbul Yenileniyor' projesiyle maliyetine borçlanma, borcun bir kısmının karşılanması ve 7 bin lira kira desteğinin sunulduğunu da hatırlatarak, “Teorik olarak bir inşaatın yıkılıp yapılması 24 ay. Ama burada önemli olan şey bu işin iyi organize edilmesi gerekiyor. Bizim elimizde 480 binin üzerinde başvuru var. İlle de bu 480 bin konutun hepsi yıkılacak, yapılacak anlamına gelmiyor. Biz orada da farklı metotlar öneriyoruz. Mesela bazı yapıları güçlendirerek ayakta tutmalıyız. Bunun bürokratik süreçleri çok ağır. Bununla ilgili bir yasal düzenleme önerisinde bulunduk Bakanlığa. Keza bazı ilçelerimizde çok ciddi yapı stoku var, boş yapı stoku. Bunların da kamu otoritesi yani merkezi yönetimle beraber organize olarak bu yapıların mutlaka kamu tasarrufunda kalacak şekilde kiralanması, riskli yapıda oturan vatandaşların da bu boş konutlara taşınmasını önerdik. Çünkü her yerde inşaat yapmak kolay bir şey değil" dedi.

“1 KİŞİ ENKAZ ALTINDAYDI, ÇIKARTMAK İÇİN 200 KİŞİ UĞRAŞTI"

Kurt, “İstanbul'da mahalle aralarında çok yapı var. Mesela bize çok ciddi mahalle aralarından başvuru geliyor. Tek yapıları yapmak şehircilik anlamında aslında çok ideal bir şey değil ama biz çok vakit kaybettiğimiz için uzlaştığımız her yerde bir şekilde çözüm üretmeye çalışıyoruz ki Küçükçekmece'de gördünüz. Tek bir blok yıkıldı, 1 kişi enkaz altındaydı, çıkartmak için 200 kişi uğraştı. Yani tek yapıların yenilenmesi de uzlaşı olduğu zaman çok kıymetli. Ama tabii ki gönül ister ki bütüncül Ada bazlı hatta mahalle bazlı dönüşüm yapalım ama çok vakit kaybettik. Bizim tek felsefemiz şu anda uzlaşı olan her yere bir tekliftir bulunmak" diye konuştu.

Görüntü Dökümü:

-----------------

-Hızlı Tarama testinden Arşiv görüntüler

-KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt Röportaj