BAYRAK: İŞ BİLMEZLİK, ÖNGÖRÜSÜZLÜK
"OLAN ÜRETİCİLERE OLDU"
ÇAYKUR, günlük alımlarda 12 bin tonun üzerinde seyredince serbest alım ve limitsiz kontenjanla başladığı 2. sürgün yaş çay alımlarında dekar başı kontenjanı önce 50 kilograma ardından 30'a son olarakta 25 kilograma düşürdü. Ancak buna rağmen kapasite üzeri alım yapılınca stoktaki yaş çay miktarı 16 bin tona ulaşarak tarihi bir stok miktarına çıktı. ÇAYKUR, stoktaki yaş çayını işleyebilmek için hiç çay almadan 2 güne ihtiyaç duyar hale gelirken bunun ilk aşamasını yarın yaş çay alımını durdurarak başlattı. ÇAYKUR tarafından yapılan açıklama ile 17 Temmuz 2024 Çarşamba günü 5 ilde de yaş çay alımı yapılmayacağı bildirildi.
Konuyla ilgili yazılı basın açıklaması yayınlayan memleket Partisi Rize İl Başkanı Muhittin Bayrak iş bilmezlik, öngörüsüzlük diyerek Çaykur yöneticilerini eleştirdi. Bayrak "olan üreticilere oldu" dedi.
ELEKTRİKLİ ÇAY KESME MOTORUNUN HIZINA YETİŞEMEDİLER
İzdihamın en büyük sebebi son yıllarda kullanılmaya başlanan ve bu yıl daha yaygın hale gelen elektrikli çay motorlarının kuğlanılmasıdır. Makasla günde ortalama 200 kilogram çay toplayan bir üretici elektrikli motorla günde ortalama 600 kilogram çay toplamaya başladı. Bu durum ise çay üreticilerinin alım yerleri ve fabrikalarda uzun kuyruklar oluşturmasına, fabrikaların ise işleme kapasitelerinin üzerine çıkmasına neden oldu. Birinci sürgünde de aynı durum söz konusu olmasına karşın bir önlem alınmamış olması iş bilmezlik,önrüsüzlüktür.
RANDEVULU SİSTEME NEDEN GEÇİLMEDİ.
Üretici, randevulu sisteme geçilseydi hergün çay toplam ayacaktı. Randevu günü gelince çay toplayacaktı ve izdaham oluşmayacaktı.Örnegin Kotası bir ton olan üreticimiz randevulu sistem sayesinde çayını 3 günde, 3 ton kotası olanlar 5 gün, 5 ton kotası olanlar 7 günlük sürede çayını satabilecekti. Bu sayede Çaykur rahat çay alabilirdi. Üreticimiz de çok rahat bir şekilde çayını satabilirdi. Günlük 50 kilo kontenjanı olan bir üretici her gün Çay toplama ve satma veya boş kontenjan yazma işi ile uğraşmak yerine haftada belirlenen günlerde birkaç günlük kontenjanını kuğlanıp, çayını satabilirdi. Böylece özel sektörün bu denli düşük fiyata çay almasının önüne geçilebilirdi.
ÜRETİCİYİ VE ÇAYKURU KORUYACAK ÇAY KANUNU ÇIKARILMALIDIR
Çay bizim olmazsa olmazımızdır. Çay bizim Can damarımızdır. Çay bitkisi sayesinde çay fabrikalarından emekli olan baba ve annelerimiz bizleri büyütmüş, okutmuştur. Kısaca tüm Rize halkı çay sayesinde hayat bulmuştur.
Çay, Rize'nin ekonomik olarak vazgeçilemez ürünü haline gelmiştir. Alternatifi yoktur ve bölge insanını bu topraklara bağlayan en büyük etkendir.
Bölge insanının sosyal hayatı çaya göre şekillenmiştir. Çay ürünü üretici ile toprak arasında nesiller boyu kopmayacak şekilde bir bağ oluşmasına neden olmuştur. Çay bitkisi aynı zamanda halka geçim kaynağı sağlayan ekonomik bir değerdir.Bu durumda özellikle üreticilerin haklarını koruyacak liberal ekonomik gereklere uygun ÇAYKUR‘ un da sektörde ki varlığını sürdürmesini sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır.Özellikle yaş çay üreticisi(müstahsil), sektör çalışanları ve sektörün öncü ve lider pozisyonundaki ÇAYKUR‘ un temsil ağırlığı yeterli hale getirilmelidir.Yaş çay üreticileri, imalatçılar ve diğer sektör bileşenleri için öngörülen cezai uygulamalar sektörün düzene sokulmasını sağlayacak tedbirler olarak getirilmelidir. Çaykur üreticinin dir. Varlık fonundan çıkarılmalıdır. Çayda taban fiyat kanunlaşmalı ve çaykurun belirlediği fiyat altında yaş çay alımları engellenmelidir.