İSTANBUL, (DHA) - TÜRKİYE'de nisan ayında etkili olan ve üreticileri olumsuz yönde etkilediği aktarılan ‘zirai don’ İstanbul’da gerçekleşen Yapay Zeka Zirvesi’nde gündeme geldi. Yapay zekanın tarımda kullanılmasıyla verimin artacağını belirten Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce, “Yapay zeka uygulamaları, çiftçilerin hangi bölgeye ya da araziye, ne zaman ekim ve dikim yapılacağıyla ilgili kararlarında etkili olmasıyla zirai donun etkisi azalabilir” dedi.

Bahçeşehir Üniversitesi ev sahipliğinde 16-17 Nisan’da gerçekleşen Future AI Summit’25 İstanbul’da tarım ve yapay zeka konusu ele alındı. Uzman isimlerin yer aldığı panelde tarım teknolojilerinde yapay zekanın yaygınlaşmasında, finansal destek ve teknolojik okur yazarlık masaya yatırıldı. Moderatörlüğünü Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Türkiye Kıdemli Program Koordinatörü Özcan Türkoğlu’un yaptığı panelde Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Ankara Ofis Direktörü Mehmet Üvez, İzmir Ticaret Borsası Genel Sekreteri Dr. Ersin Güdücü, Türk Dünyası Tarım Birliği Başkanı Doğan Başaran, Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce konuşmacı olarak yer aldı. İnce, yapay zekanın zirai donun etkisinin azalmasına destek olacağını vurguladı.

‘ÇİFTLİKLERİ NESNELERİN İNTERNETİ TEKNOLOJİSİ YÖNETİLEBİLECEK’

İnce, panel sonrasında değerlendirmelerde bulundu. Ülkemizde tarımda yapay zekada önemli fırsatların olduğunu belirten İnce, yapay zekanın don ve benzeri ürün verimini düşüren sorunlarla mücadelede büyük fayda sağlayacağını, teknolojiyle doğacak yeni fırsatların gençlerin tarım sektörüne ilgisini çekeceğini belirtti. Çiftçi kadınların sağladığı verim artışının yapay zeka desteğiyle daha üstlere taşınacağını ifade eden İnce, çiftlikleri yapay zeka ile nesnelerin interneti teknolojisinin yönetilebileceğini söyledi.

Endüstri Mühendisi Emrah İnce, son günlerde tarımdaki don olayına değinerek yapay zekayla sağlanacak desteğin don olayına karşı daha erken müdahale imkanı sunacağını dile getirerek "Bugünün de önemli bir konusu olan, biliyorsunuz geçtiğimiz hafta yaşadığımız don felaketi vardı. Tabii dondan korunmanın çeşitli yöntemleri var. Bir tane reçetesi yok, çok çeşitli reçeteleri var. Belki bunlar da otomasyonla, yapay zekanın vereceği komutla hazır hale gelecek. Don dediğimiz zaman yerleşik don haritaları var. Çiftçinin daha ilk ağaç dikilmeden önce, plantasyonu yapılmadan önce bölge seçimi, arazi seçiminde vermesi gereken kararlar var. Bu karar yanlış olduğu zaman donun etkisi de çok yıkıcı oluyor. Bu aşamada karar destek sistemlerinde yapay zekanın etkisini göreceğiz” dedi.

‘YAPAY ZEKA DESTEKLİ SİSTEMLER ÇİFTLİKLERİ YÖNETECEK’

Gübreleme programlarından sulama programlarına kadar yapay zekanın ufak ufak etkilerinin başladığını belirten İnce, tarımda dördüncü devir olan akıllı güç döneminden ‘AI power’ (Yapay zeka gücü) dönemine geçildiğini belirterek şunları söyledi:

“Bu çok önemli bir aşama. Burada biz karar verme mekanizmalarında yapay zekayı günlük hayatta da birçok finans kuruluşunun ya da gübre şirketlerinin yaptığı aplikasyonlarda da görüyoruz. Şu an için bunlar basit veriler ama zaman içerisinde FMS yani Farm Management System dediğimiz ana çatı, bir şemsiye altında bir çiftliği yönetecek kadar entegre olacak. Nesnelerin interneti ve yapay zeka ile bir çiftliği yönetebilecek düzeye gelecek.”

‘TEKNOLOJİ TARIMDA GENÇLEŞMEYİ GETİRECEK’

İnce, tarımda nüfusun yaşlanmasının bir sorun olduğunu, gençleşmenin artık bir zorunluluk haline geldiğini belirtti. Teknolojiyle tarım alanında oluşacak fırsatların gençlerin bu sektöre ilgisini artıracağına inandığını söyleyen İnce, “Tarımdaki nüfusumuzun gençleşmesi bir zorunluluk, opsiyonel bir şey değil. Şu anki kariyer seçimlerinde yapılan çalışmalarda saha çalışmalarında, tarımla ilgili sektörel seçimlerin yüzde 3 bazında kaldığını görüyoruz. Bu çok düşük bir oran. Tarımda gençleşmek bir zorunluluk ve bunu yaparken de aslında en önemli ortaya çıkış argümanımız teknolojiyi daha seven, teknoloji uygulanacak alanlara girmek isteyen bir yeni nesil olduğunu düşünüyorum. Tarım da bu alanda bakir olduğu için buradaki uygulama alanları daha fazla fırsatlar sunuyor. Genç neslin buradaki tercihinin buradaki oyunu değiştireceğini, teknolojilerle bu oyunun içine girmek isteyeceğini düşünüyorum” dedi.

‘KADIN ELİ TARIMDA VERİMİ YÜZDE 15-20 ORANINDA ARTIRIYOR’

Tarımla uğraşan kadınların bulunduğu faaliyetlerde verimin yüzde 15-20 daha fazla olduğunu belirten İnce, yapay zekanın da devreye girmesiyle çiftçi kadınların sayının daha da artacağını belirten İnce, “Ülkemizde 220 bin yaklaşık kayıtlı çiftçi kadınımız var. Çiftçi kadınlarımızın üretim alanlarındaki çalışmalarda şunu gördük ki çiftçi kadınlarımızın elinin değdiği veya yönettiği çiftliklerdeki verim artış oranı yüzde15-20 oranında çıkıyor. Çiftçilerimiz, kadın çiftçilerimiz özellikle çok daha meseleye sadık, çok daha çalışkan ve çok daha istekli gözüküyorlar. Yapay zeka uygulaması olacak çeşitli alanlarda, lider veya önder çiftçilerin seçileceği sahalarda çiftçi kadınlarımızın tercih edilmesi zaten hali hazırda konvansiyonel yöntemlerle elde ettikleri yüzde 15-20'lik verimi çok daha yukarıya taşıyacağını düşünüyorum” diye konuştu.