Yaylaları, akar suları ve karlı zirveleri ile anılan Doğu Karadeniz'in bir başka sembolü ise çay. Özellikle Rize'de çay, hem önemli bir gelir kaynağı hem de vazgeçilmez bir tüketim maddesi.
Bölgede fındık, portakal, mandalina, limon gibi ürünler yetiştirilirken cumhuriyetin ilk yıllarında çay ön plana çıkarak diğer tüm ürünleri geride bıraktı.
Öyle ki zamanla çay, Rize'de tek endüstriyel tarım ürünü oldu.
Türkiye'nin tarım ihracatında da önemli yere sahip çay, şu sıralar büyük bir tartışma konusu.
Sebebi ise ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı.
"RİZE ÇAYINI SEVMİYORUM"
Adem Metan'ın YouTube programına konuk olan Ortaylı, Rize çayını sevmediğini, güzel çayın Uzak Doğu'dan geldiğini söyledi.
Rize mandalinasının dünyanın en güzel narenciye ürünü olduğunu ve çayların sökülerek yeniden mandalina üretimine geçilmesi gerektiğini söyleyen Ortaylı, şunları söyledi:
"Ben çayı çok severim ama Rize çayını sevmiyorum kusura bakmasınlar.
Rizeliler bir an önce yerine diktikleri çayları alıp, mandalinaları geri getirsin. Dünyanın en güzel mandalinası Rize'de yetişir. Evet meşhurdur Rize mandalinası. bunu da ben Gürcistan'da öğrendim.
"RİZE'DE DÜNYANIN EN GÜZEL MANDALİNALARI YETİŞİR"
Hakikaten kalan birkaç yerde baktım, dünyanın en güzel mandalinası.
Herhalde o zamanlar narenciyeyi Karadeniz'den sevk etmek kolay değildi.
"TÜRKİYE'DE İYİ ÇAY OLMAZ"
Sivri akıllı biri de çıkmış Zihni Derin bunlara çay şey yapmış. Bu çay o çay değil. Şimdi o çaya gerek yok. Yol var iz var. Çok da para getirir mandalina.
Türkiye'de iyi çay olmaz. Hint'ten, Çin'den getirirsin."
RİZELİLER KIZDI
Ortaylı'nın bu sözleri, en çok Rizelileri kızdırdı.
Röportajın yayınlanmasından sonra Ortaylı'nın sözleri özellikle yerel medyada gündemin ilk sırasına yerleşirken sosyal medyada da tepkiler çığ gibi büyüdü.
Konuya ilişkin Rize'deki resmi kurumlardan da açıklama gecikmedi.
"EMEĞE SAYGISIZLIK"
Rize Ticaret Borsası'ndan yapılan ve Türkiye’de iyi çay olmaz demenin emeğe saygısızlık olacağı belirtilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
Son günlerde Sayın Prof. Dr. İlber Ortaylı tarafından çay kültürümüz ve üretimimiz hakkında dile getirilen olumsuz ifadeler, toplumumuzda derin bir üzüntüye sebep olmuştur.
Çay, yalnızca bir içecek değil; tarihimizde, kültürümüzde ve sosyal hayatımızda köklü bir yere sahip olan stratejik bir üründür. Türkiye, milyonlarca insanın emeğiyle çay tarımını ve sanayisini geliştirmiş, bugün dünya çapında beşinci büyük çay üreticisi ve birinci büyük çay tüketicisi haline gelmiştir.
Bu bağlamda, çayı küçümseyen, emeği değersizleştiren veya toplumsal hafızamızdaki yerini göz ardı eden her türlü açıklama, üreticilerimizin alın terine, bölgemizin kalkınmasına ve kültürel değerlerimize haksızlıktır. Rize’nin mandalinası gibi, çayımız da bu ülkenin en kıymetli ürünlerindendir. “Türkiye’de iyi çay olmaz” demek, bu toprağın bereketine ve insanının emeğine saygısızlıktır. Hint ve Çin çaylarına gönderme yapmak yerine, kendi değerlerimize sahip çıkmak, ülkemizin kalkınması için atılacak en doğru adımdır.
Sayın Ortaylı’nın, üretim bölgelerimizi görmeden yaptığı bu değerlendirmeleri doğru bulmuyoruz. Çay sektörümüzün geldiği noktayı küçümseyici açıklamaları, ülkemizin sevilen bir aydınına yakıştıramadığımızı ifade ediyoruz. Kendilerini, çay sanayisini ve üretimini yerinde görmeleri için Rize’ye davet ediyoruz. Buradaki üretimi ve emeği yakından inceledikten sonra, kanaatlerinin değişeceğine inanıyoruz.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
