Son günlerde Türkiye'de çeşitli illerde görülen şap hastalığı büyük bir endişe kaynağı haline geldi. Şap hastalığı, çift tırnaklı hayvanlarda yayılan ve insanlara da nadiren bulaşabilen bir viral enfeksiyon olarak bilinmektedir. Şap hastalığıyla mücadele için önlemler alınırken, insanlarda hastalığın belirtileri ve etkileri merak konusu oldu. İnsanlarda genellikle hafif seyreden şap hastalığı, nadiren enfekte hayvanlarla doğrudan temas veya enfekte et ve süt ürünleriyle bulaşabilir. Şap hastalığı nedir, insanlara bulaşır mı? Şap hastalığının insanlarda belirtileri nelerdir?
ŞAP HASTALIĞI NEDİR?
Son günlerde Türkiye'de çeşitli illerde görülen şap hastalığı büyük bir ilgi ve endişe kaynağı haline gelmiştir. Şap hastalığı, çift tırnaklı hayvanlarda görülen akut seyirli, çok bulaşıcı ve zoonotik özelliklere sahip bir viral enfeksiyondur. Bu hastalık, ekonomik, siyasi ve ticari yönleriyle büyük önem taşımaktadır. Özellikle tarım sektörüne ve hayvancılığa büyük zararlar verebilir.
Şap hastalığının etkeni Picornaviridae familyasına ait olan Aphtovirus alt grubundaki şap virüsüdür. Şap virüsü, O, A, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 ve ASİA 1 olmak üzere farklı serotiplere sahiptir. Bu serotipler arasında çapraz bağışıklık görülmediği için hastalıkla mücadele oldukça zorlaşmaktadır. Şap hastalığı, genellikle sığırlarda ateş, iştahsızlık, depresyon ve süt veriminde azalma gibi belirtilerle ortaya çıkar. Hastalık ilerledikçe, hayvanlarda salya akışı başlar ve dil, dişetleri, interdigital bölge, meme derisi, ağız ve burun mukozası gibi bölgelerde veziküller (kesecikler) oluşur. Veziküller yırtıldığında ise ülseratif yaralar şekillenebilir.
ŞAP HASTALIĞI NASIL BULAŞIR?
Şap hastalığı hayvanlar arasında hava yoluyla ve temas yoluyla kolayca yayılabilir. Enfekte veya kuluçka dönemindeki hayvanlar, solunum, deri, sekretler, süt ve sperma yoluyla virüsü saçarlar. Ayrıca hastalık, bulaşık hayvan ürünleri, araç ve aletler, insanlar, yabani hayvanlar, kuşlar, rüzgar ve nakil araçlarıyla da bulaşabilir. İnsanlarda ise genellikle enfekte hayvanlarla doğrudan temas veya enfekte et ve süt ürünleriyle enfeksiyon nadiren görülebilir.
ŞAP HASTALIĞININ İNSANLAR DA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Şap hastalığının insana etkileri genellikle hafif seyreder. Enfekte olan insanlarda ateş, baş ağrısı, yorgunluk gibi grip benzeri belirtiler ortaya çıkabilir. Nadir durumlarda cilt lezyonları da görülebilir. Ancak çoğu zaman insanlar hastalığı hafif atlatır ve ciddi komplikasyonlar geliştirmezler. Özellikle hijyen kurallarına dikkat edildiğinde, şap hastalığı insandan insana yayılmaz.
Şarbon (antraks) ise şap hastalığından farklı bir hastalıktır. Şarbon, Bacillus anthracis adlı bakterinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Şarbon, özellikle hayvanlarda yaygın olarak görülen bir hastalıktır ve insanlara bulaşabilir. Şarbon, enfekte hayvanların dökülen sporları veya kontamine olmuş hayvansal ürünlerle temas sonucu insana geçebilir. Şarbon enfeksiyonu, solunum, sindirim veya deri yoluyla bulaşabilir. İnsanlarda şarbon enfeksiyonu ciddi olabilir ve tedavi gerektirebilir.
Sonuç olarak, şap hastalığı çift tırnaklı hayvanlarda görülen viral bir enfeksiyondur ve önemli ekonomik ve ticari sonuçlara yol açabilir. Şap hastalığı, çiftlik hayvanları arasında hızla yayılan ve insanlara da nadiren bulaşabilen bir hastalıktır. Şarbon ise hayvanlarda ve insanlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bakteriyel bir enfeksiyondur. Her iki hastalık da önemli dikkat gerektiren ve önlem alınması gereken zoonotik hastalıklardır.
