Rize'nin Çayeli ilçesinde, köklü bir geçmişe sahip Merkez Hacıbaşı Camii, yaklaşık 200 yıldır ilim ve irfan yuvası olmaya devam ediyor. 1712 yılında Osmanlı döneminde inşa edilen cami, 1800'lü yılların ortalarında başlayan medrese geleneğini günümüze taşıyor.
İlçe merkezinde bulunan tarihi cami, günümüzde yaklaşık 100 öğrenciye ev sahipliği yapıyor. Çocukların Kur'an okuma sesleri, caminin manevi atmosferini daha da güçlendiriyor. Bu özel eğitim geleneği, hayırsever esnaf ve vatandaşların desteğiyle camide ders gören öğrencilere her gün hediyeler ve çeşitli ikramlarda bulunarak bu kutsal yolculuklarına ortak oluyor.
Geçmişte din eğitimi çağındaki bir çok çocuğun ilk gözünü açtığı Çayeli Merkez Hacıbaşı Camii, sadece bir ibadethane olmanın ötesinde, geçmişten günümüze uzanan bir eğitim ve kültür mirasını yaşatmaya devam ediyor.
-Tarihi Merkez Hacıbaşı Caminin özellikleri
Rize’nin Çayeli İlçesi Yenipazar Mahallesi’nde yer alan Merkez Hacıbaşı Camii, Çarşı Camii olarak da bilinir.
Kültür Bakanlığı kaynaklarına göre; Çivisiz olarak yapımı ile bilinen cami Osmanlı döneminin 1712 tarihinde Hasan Çelebi tarafından yaptırıldığı, sicil kayıtlarından ve ikinci kitabesinden hareketle 1834-35 ve 1891 yıllarında ihya ve inşa sürecinden geçtiği sonucu çıkartılmaktadır. 1891 tarihinde mahfilin konulmuş olması da bunu destekler mahiyettedir.
Yığma yapım sistem ile inşa edilen yapı, kareye yakın dikdörtgen plana sahiptir.
Kitabeleri dışında Şeriyye Sicillerinde (1863), yapının adı Çarşı Camii olarak geçmektedir. Ayrıca kayıtta Kazmazoğlu Mustafa Efendi’nin, caminin ihya ile inşası için 1834-35 senesinde çeşitli vakıfları, eser için bağışladığı anlaşılmaktadır.
Caminin üç farklı kitabesi vardır. Bu kitabelerden ikisi giriş kapısının sağ ve sol üst köşelerinde, diğeri ise mahfil balkonun ortasındadır.