Ömer KOÇ/KAHRAMANMARAŞ,(DHA)- KAHRAMANMARAŞ depremlerinde yıkılan tarihi Şeyh Turan Camisi'nin minaresinde 103 yıldır patlamadan duran 75 milimetrelik top mermisi, depremden 20 ay sonra cami enkazında bulunup koruma altına alındı. Gaziantep Vakıflar Bölge Müdürü Adem Bozkurt, top mermisinin Genelkurmay Başkanlığı tarafından inceleneceğini, ardından da Kahramanmaraş Müzesi'nde sergileneceğini söyledi.
Kahramanmaraşlıların şehri işgal eden Fransızlara karşı 21 Ocak 1920’de başlattığı 'Milli Mücadele'de, Fransızlar tarafından tarihi Şey Turan Camisi'ne top atışı yapıldı. 75 milimetrelik top mermisi caminin minaresine isabet etti ancak patlamadı. 22 gün 22 gece süren savaşın sonunda Kahramanmaraş halkı dışarıdan hiçbir destek kuvvet almadan Fransızları topraklarından kovdu. Savaşın ardından top mermisi, Fransız işgalinin simgesi olarak 103 yıl boyunca 6 Şubat 2023’te meydana gelen depremlerde cami ve minare yıkılana kadar, burada kaldı.
Depremin ardından, caminin aslına uygun olarak inşa edilmesi için Gaziantep Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından başlatılan enkaz ayrıştırma çalışmalarında top mermisi enkaz arasından çıkarıldı. Yaklaşık 20 ay sonra bulunan mermi korumaya alındı. Çalışmaları yerinde incelemek üzere Kahramanmaraş'a gelen Gaziantep Vakıflar Bölge Müdürü Adem Bozkurt, caminin 17'nci yüzyılın ortalarında inşa edildiğini, yapıldıktan sonra değişik dönemlerde 4 defa restorasyon gördüğünü söyledi. Aradan geçen zamanda ana kütlesindeki alanını zamanla kaybeden caminin, depremlerde yıkıldığını ifade eden Bozkurt, "Bu camimizin bir özelliği daha var. Şeyh Turan Camimizde Kahramanmaraş’ımızın Fransızlarla yaptığı mücadeleye yönelik olarak Fransızların atmış olduğu bir top mermisi, minaremizin kuzeybatı kısmında taşlarımıza gömülü bir şekilde duruyordu. Depremin akabinde minaremizin de yıkılmasıyla buradaki top mermimiz ve camimiz enkaz haline dönüşmüştü. Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün ekipleri depremin hemen akabinde buralara gelip hasar tespiti çalışmaları yaparak eserlerimizin bulunduğu alanları koruma altına aldı. Koruma altına alındıktan sonra burada ivedilikle çalışmalara başlandı" diye konuştu.
'GENELKURMAY BAŞKANLIĞI TARAFINDAN İNCELENECEK'
2025 yılı sonu itibarıyla camiyi ayağa kaldırmayı hedeflediklerini ancak gerek caminin kendisine özgü karakteristik özelliği gerekse de yapım sürecindeki doğal şartlara göre bu sürenin değişebileceğini ifade eden Bozkurt, şunları söyledi:
"Şeyh Turan Camisi'nde Kahramanmaraş'a özgün ve özel olan top mermimizi dün tarih itibarıyla enkazın içerisinde tek tek ayıklama esnasında bulduk. Bunu da şu anda muhafaza altına aldık. Muhafaza altına aldığımız top mermimizi de bugün itibarıyla da Kahramanmaraş Müzemize göndereceğiz, sergilenmesini sağlayacağız. İlerleyen süreçte yine Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğümüz tarafından bu camimizin hem taramaları hem jeoradarları hem restorasyon projeleri hazırlanacak. Özgün olarak bu camimiz gerek enkazdan çıkardığımız orijinal taşlarıyla gerekse de diğer kullanılacak malzemeleri yeniden inşa edilerek Kahramanmaraş’ımızın kullanımına sunulacak. Şu anda halihazırda bulduğumuz top mermisi Kahramanmaraş Müzemize tesliminin akabinde Genelkurmay Başkanlığımızca incelenmesi sağlanacak. Daha sonrasında da verilecek karara göre bu yüksek bir ihtimalle Kahramanmaraş Müzemizde sergilenmesi sağlanacak."
Gaziantep Vakıflar Bölge Müdürü Adem Bozkurt, caminin restorasyonu tamamlandıktan sonra top mermisinin tekrar minareye konulup konulmayacağının kararının ise Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından verileceğini söyledi. (DHA)
FOTOĞRAFLI
