İSTANBUL (AA) - Dyson tarafından düzenlenen 2024 James Dyson Ödülü'nün Uluslararası Medikal Kazananı "Athena", Uluslararası Sürdürülebilirlik Kazananı ise "airXeed Radiosonde" adlı proje oldu.

Şirketten yapılan açıklamaya göre, genç mühendis ve bilim insanlarının bugüne kadar 400'den fazla icadını desteklemiş olan uluslararası tasarım yarışması James Dyson Ödülü'nün uluslararası iki kazananı açıklandı.

Tıp ve sürdürülebilirlik alanlarında küresel öneme sahip problemlere çözüm sunan iki icat, 30 bin sterlinlik ödüle layık görüldü. Yarışmaya bu yıl yaklaşık 2000 başvuru yapıldı.

Yarışmayı kazananlardan Athena projesi kemoterapiden sonra soğutma sağlayarak, saçların daha hızlı ve daha güçlü bir şekilde uzamasına yardımcı oluyor. Kemoterapi gören hastaların yaklaşık yüzde 65-99'u kemoterapi kaynaklı saç dökülmesinden etkileniyor. Mevcut saç dökülmesini önleme teknikleri, genellikle hastalar için çok acı verici olabilen kemoterapi öncesinde, sırasında ve sonrasında kafa derisine çok soğuk sıcaklıklar uygulanmasını içeren bir yöntem olan kafa derisi soğutulmasını içeriyor. Kan damarlarını küçülterek ve kafa derisine kan akışını sınırlayarak saç dökülmesini azaltıyor.

Yarışmayı kazanan diğer bir proje airXeed Radiosonde ise meteorologların hava durumu modellerini takip etmelerine ve koşulları tahmin etmelerine destek oluyor. Her gün, dünya çapındaki meteoroloji istasyonları, doğru hava tahmini için önemli atmosferik verileri toplayan hava balonları aracılığıyla gökyüzüne cihazlar fırlatıyor. Radyosond adı verilen bu küçük cihazlar hava basıncını, sıcaklığı, nemi, rüzgar hızını ve yönünü ölçerek bu verileri yer istasyonlarına iletiyor ve meteorologların hava durumu modellerini takip etmelerine ve koşulları tahmin etmelerine yardımcı oluyor.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Dyson Kurucusu ve Baş Mühendisi James Dyson, James Dyson Ödüllerini yaklaşık 20 yıl önce üniversite öğrencilerini problem çözmeye teşvik etmek amacıyla başlattıklarını belirtti.

Dyson, "Bu kadar çok öğrencinin ciddi küresel problemlere çözüm ürettiğini görmek son derece umut verici. Arkalarına yaslanıp sadece konuşmak yerine, bu konuda bir şeyler yapıyorlar, James Dyson Ödülü de bunu teşvik ediyor. Bu yıl desteklemekten heyecan duyduğumuz iki parlak kazananımız var ve umarım ödül onlara gelecekteki başarıları için bir sıçrama tahtası olur." ifadelerini kullandı.

- "Gerçek bir fark yaratma potansiyeline sahip"

Athena projesini değerlendiren Dyson, kendisinin kanser hastalığına hiç yakalanmadığını fakat ailesinde kanser hastalarının olduğunu belirterek saç dökülmesi sorununun kemoterapi tedavisinde moral bozucu bir etken olduğu yorumunda bulundu.

Dyson, "Kafa derinizi soğutabilirsiniz, bunu özel tesislerde yapmanız gerekir, ancak bunlar her zaman erişilebilir değildir, maliyetlidir ve çok acı vericidir. Bu yılın Medikal Kazananı Olivia Humphreys, taşınabilir kafa derisi soğutma işlemi için Athena'yı tasarlayarak bu sorunun üstesinden geldi. Seyahat ederken takabilirsiniz, hastaneye gidip gelirken arabada takabilirsiniz, evde kullanabilirsiniz, gerçek bir fark yaratma potansiyeline sahip, herkesin kullanabileceği düşük maliyetli bir alternatif." açıklamalarında bulundu.

airXeed Radiosonde projesiyle ilgili de açıklamalarda bulunan James Dyson, atmosferik bilgi toplayan hava balonlarının dünyaya geri düştüğünü ve elektronik atıklarla çevreyi kirlettiğini vurguladı.

Dyson, "Sürdürülebilirlik Kazananlarımız Shane ve Danial, bu cihazları operatörlerin inmelerini istedikleri yere son derece akıllı bir şekilde Dünya'ya geri döndürmenin bir yolunu buldular. AirXeed Radiosonde akçaağaç tohumu prensibini kullanıyor, helikopter gibi nazikçe iniyor ama aynı zamanda uçakların olması muhtemel bölgelere de inebiliyor. Bu yeniden kullanılabilir bir meteoroloji detektörüdür, çevresel atıklardan ve paradan tasarruf sağlıyor. Bence bu çok zekice bir fikir." değerlendirmelerinde bulundu.