Türkiye’de bu oran, 2023 yılında 65 milyon kutu antidepresana karşılık gelmektedir. Sonuç olarak son dönemlerde artan antidepresan kullanımı, özellikle çeşitli psikolojik problemler neticesinde medikal tedavi almaya karar veren insanların dikkatini çekiyor. İnsanların bu noktada bazı sorular sorması epey doğal. Depresyon, Obsesif Kompulsif Bozukluk, Anksiyete başta olmak üzere çeşitli problemlerin tedavisi için reçete edilen bu ilaçlar, temelde nörotransmiter seviyesine etki etmekte. Peki ya antidepresanlar gerçekten işe yarıyor mu?
Antidepresan ilaçlar, çeşitli psikolojik hastalıkların veya belirtilerin tedavisinde psikiyatristler tarafından reçete edilir. Bu ilaçlar, beyindeki farklı nörotransmiterlere etki eder. Nörotransmiter, insan organizmasında farklı işlevleri olan ve duyguları etkileyen salgılardır. Antidepresanlar genel olarak aşağıdaki nörotransmiterleri hedef almaktadır:
Antidepresan kullananlar, genel olarak problemi medikal tedaviye uygun kişiler olmaktadır. Araştırmalara göre üç veya daha fazla atak geçirenlere doktorları antidepresan kullanımını önerebilmektedir. Zira bu durum hastalığın tekrarlamasını epey arttırır. Sonuç olarak psikiyatri değerlendirmesi neticesinde doktor ilacı reçete eder.
Antidepresanlar gerçekten işe yarıyor mu sorusu sorulurken genel olarak kişiyi uyuşturduğu kanısı yaygındır. Gelgelelim değindiğimiz üzere bu ilaçlar uzman hekimler tarafından gerek görüldüğü takdirde alternatif tedavi olarak sunulur. Hangi nörotransmiterleri etkileyeceği ve nasıl etkileyeceği antidepresan ilaç çeşidine göre değişir.
Antidepresanların çalışma prensibi, beyindeki nörotransmiterlerin daha fazla insan bünyesinde kalması üzerine kuruludur. Bu sayede serotonin veya dopamin gibi nörotransmiterlerin geri alımını en aza indirir. Bu da beyinde nörotransmiterin etki ettiği işlevleri telafi eder.
Antidepresan kullananlar, doğru kullanmadıkları takdirde ilacın faydasını da görmez. Bu ilaçlara başlamak ve bırakmak ancak doktor kontrolünde gerçekleşmelidir. Zaten antidepresanlar beyaz reçeteye tabii ilaçlardır. Bazı eczanelerde parayla alınabilmesine karşın, kesinlikle uzman hekim kontrolü olmadan kullanılmamalıdır. Bununla birlikte alışırken veya bırakırken beynin adapte olmasını beklemek gerekir. Birçok kullanıcı antidepresanlar gerçekten işe yarıyor mu sorusunu sorarken başladığı gibi etki edeceğine inandığı için sorar. Fakat çoğu hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçların aksine antidepresanlar kişide etkilerini ortalama iki hafta içerisinde gösterir. İlacın çeşidi ya da bünyeye göre antidepresanın etki etme süresi 2 aya kadar çıkabilmektedir.
Antidepresanların gerçekten etki etmesi için düzenli kullanım ve dozaja dikkat etmek önemlidir. Bu sebeple uzman kontrolün önerdiği şekilde ve prospektüse göre kullanılmalıdır. Ayrıca antidepresanın hangi ilaç ve maddelerle kullanımının riskli olduğu, hangilerinde yan etkilerinin arttığına önemle dikkat etmek gerekmektedir.
Antidepresanların çoğu direkt olarak kesilmez. Aşama aşama beynin ve vücudun ilacı bırakırken adapte olması beklenir. Bu nedenle doktora danışmadan antidepresan kullanımını bırakmamak epey önemlidir. Antidepresan geri çekilmesi, hayatınızda çeşitli zorluklara yol açabilir. Ayrıca hastalığınızın tekrarlaması veya belirtilerin şiddetlenmesine sebep olabilir.
Son olarak antidepresanlar gerçekten işe yarıyor mu anlamak için ilacı iyi hissetmeye başladığınız gibi bırakmamak gerekir. Psikiyatri hekimi, size özel olarak ilaç kullanım süresini düzenleyecektir. Süreç boyunca notlar almak, yan etkileri doktora bildirmek, gerekirse doz ayarlaması ve ilaç değişikliğine doktorla birlikte karar vermek gerekebilir. Sonuç olarak antidepresanları bırakmak, tıpkı başlarken olduğu gibi doktor kontrolünde gerçekleşmelidir.
