Nazif Cemhan ŞEN/ÇANAKKALE, (DHA)- BİRLEŞMİŞ Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonu (GFCM) tarafından nesli tükenme tehlikesi altına olan Avrupa yılan balığının (Anguilla anguilla) korunması için hazırlanan proje tamamlandı. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden (ÇOMÜ) Prof. Dr. Şükran Yalçın Özdilek, çalışmanın 9 ülkeyi bir araya getirdiğini belirtip, "Bu türün özellikle Omega-3 yağ asitleri bakımından eti çok zengin. Avrupa'da çok sevilerek tüketiliyor. Bu balıkları korumamız gerekiyor. Çünkü nesilleri son 45 yılda ciddi anlamda düşmüş durumda" dedi.

Dünya genelinde ekonomik ve ekolojik olarak öneme sahip olan Avrupa yılan balıklarının yaşanan olumsuzluklar nedeniyle nesli tükenme tehlikesi altında girdi. Akdeniz Balıkçılık Komisyonu tarafından başlatılan çalışmalar kapsamında alınan tedbirlerle yılan balığının popülasyonu korunmaya çalışılacak. Yılan balıklarının popülasyonunda ciddi anlamda düşüş yaşandığını söyleyen ÇOMÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şükran Yalçın Özdilek, popülasyonun korunması için çalışmaların başladığını belirtti. Yılan balıklarının önemli bir ekolojik role sahip olduklarını dile getiren Prof. Dr. Özdilek, “Bu türün özellikle Omega-3 yağ asitleri bakımından eti çok zengin. Avrupa'da çok sevilerek tüketiliyor. Sadece Avrupa'da değil, Uzak Doğu'da tüketilen en kıymetli balıklardan biri. Bu balıkları korumamız gerekiyor. Çünkü nesilleri son 45 yılda ciddi anlamda düşmüş durumda" diye konuştu.

'YÜZDE 90'DAN FAZLA AZALMA VAR'

Prof. Dr. Şükran Yalçın Özdilek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Neredeyse tüm Avrupa ülkeleri ile Kuzey Afrika ülkelerinde, 40'tan fazla ülkede dağılım gösterdiği için tam stok tahmini yapmak mümkün olamıyor. Ancak stok durumundaki miktarların referans aralıklarına göre değişimini tahmin edecek bilimsel çalışmalar yapıyoruz. Maalesef günümüzde Atlantik Okyanusu'ndan Kuzey Denizi ülkelerine gelen yavru yılan balıklarının miktarı 1960-1979 yılları referans değerine göre sadece yüzde 0,5'i, diğer ülkelere gelen yavru yılan balığı miktarı ise bu referans aralığının yüzde 7,4'ü seviyesinde kalmış durumda yani tatlı sulara gelen yavru yılan balığı miktarlarında yüzde 90'dan fazla azalma var"

BÜTÜN ÜLKELERİN ORTAK HAREKET ETMESİ GEREKİYOR

Sadece Türkiye'de değil tüm Akdeniz'de ve Avrupa'da yılan balığının ekonomik anlamda çok önemli olduğunu söyleyen Özdilek, "Bu balığın korunması, izlenmesi, popülasyonunun yönetimiyle ilgili hem Avrupa'da hem Akdeniz'de kuruluşlar var. Bu kuruluşların ortak hareket etmesi önemli. Türkiye'de ne kadar tedbir alırsak alalım bu yeterli olmaz. Çünkü tek bir üreme stoku var. Bütün ülkelerin beraber ortak hareket etmesi gerekiyor. Stokların ortak değerlendirilmesi gerekiyor. Koruma tedbirlerinin tüm dağılım alanlarında eş zamanlı ve uyumlu bir şekilde yapılması gereklidir. O yüzden bu proje çok kıymetli' dedi.

PROJEDE 9 ÜLKE YER ALDI

Yılan balıklarının popülasyonundaki düşüş nedeniyle hem ulusal hem de uluslararası çalışmaların başladığını belirten Prof. Dr. Özdilek, "Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonu, Avrupa yılan balığının sürdürülebilir balıkçılığı için 2020 yılında bir proje ile 9 ülkeyi bir araya getirdi. Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü ile birlikte 'Avrupa yılan balığı araştırma programı: Akdeniz'de Avrupa yılan balığı stok yönetimi ve iyileşmesinin koordinasyonuna doğru' başlıklı uluslararası proje kapsamında Avrupa yılan balığının tüm Akdeniz ülkelerindeki dağılımı, habitat özellikleri, avcılık ve stok durumları, türün izlenmelerin nasıl yapılacağı, sürdürülebilir avcılığı için alınan tedbirlerle ilgili çalışmalar yapılıyor. Bu projede İspanya, Fransa, İtalya, Arnavutluk, Yunanistan, Türkiye, Mısır, Cezayir ve Tunus yer aldı. Avrupa yılan balığı projede yer alan bu Akdeniz ülkelerinde ekonomik ve ekolojik olarak öneme sahip ancak aşırı avlanma, kirlilik, göç engelleri, iklim değişikliği gibi nedenlerle nesli tükenme tehlikesi altında. Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonu tarafından desteklenen bu proje ile bu türün projedeki paydaş ülkelerdeki yılan balığının habitatları ve balıkçılığına ait detaylı veriler toplanarak ortak bir stok yönetimi için koordinasyon yapılması amaçlanmıştır" diye konuştu.

'ÖNERİLERDE BULUNULDU'

Proje kapsamında bir araya gelen 9 Akdeniz ülkesinin yılan balıklarının habitatlarını göz önünde bulundurarak biyolojik, ekolojik ve balıkçılıkla ilgili mevcut verileri ortaya koyduğunu dile getiren Prof. Dr. Şükran Yalçın Özdilek, "Nasıl bir izleme ve veri toplama yapılacağına dair bilgiler toplandı. Paydaş ülkelerin uyguladığı mevcut tedbirlerin neler olduğu konusundaki verileri de kullanmak suretiyle bu türün sürdürülebilir yönetimi için nelere ihtiyaç olduğu konusunda önerilerde bulunuldu. Detaylı bir rapor oluştu. Bu rapora göre de ortak bir takım yönetim tedbirleri önerildi. Öneriler üye olan Akdeniz ülkeleri ile paylaşıldı. Her bir ülke de buna uygun tedbirlerini yeniden değerlendirdi. Türkiye özellikle balıkçılığın düzenlenmesi anlamında çok ciddi tedbirlere sahipti, bu nedenle avcılık ile ilgili düzenlemelerde çok fazla bir değişiklik olmadı. Mevcut tedbirler gözden geçirildi. Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü'nün almış olduğu sıkı tedbirlere ek olarak yılan balığı habitatlarımızın korunmasıyla, göç yollarının açılmasıyla ilgili ek olarak diğer tedbirlerin de topyekun olarak değerlendirilmesi gerekliliği gündeme alındı. Bu konuda çalışmalarımız devam ediyor. Sonraki yıllarda bu balığın korunması için hem bilim insanları hem ilgili kamu kurum temsilcileriyle birlikte daha güzel yollar kat edeceğimize inanıyorum" dedi. (DHA)

FOTOĞRAFLI