Ömer KOÇ/KAHRAMANMARAŞ, (DHA)- ÇALIŞMA ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Kacır ile Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 6 Şubat’ın yıl dönümünde depremlerin merkez üssü Kahramanmaraş’ta, depremlerden etkilenen 11 ilde bugüne kadar yapılan yatırım ve yardımların değerlendirmesini yaptı.

Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremlerinin 2’nci yıl dönümü nedeniyle kente gelen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Kacır ile Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ilk olarak Büyükşehir Belediye Başkanı Fırat Görgel’i ziyaret etti. Kahramanmaraş Valisi Mükerrem Ünlüer ile 20 milletvekilinin de eşlik ettiği 3 bakan, daha sonra inşaatı devam eden Azerbaycan Mahallesi’ne geçerek basın toplantısı düzenledi.

‘11 İLDEKİ SİGORTALI İŞÇİ SAYISI, DEPREM ÖNCESİNE GÖRE ARTTI’

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2 yıl önce yaşanan depremin 11 il 124 ilçede ağır bir yıkıma uğrattığını, 53 binden fazla insanın hayatını kaybettiğini belirtti. 6 Şubat’ta adeta yüz yılın dayanışmasının yaşandığını ve Türk milletinin tek yürek olduğunu söyleyen Bakan Işıkhan, şunları söyledi:

“Her bakanlığımız, her kurumumuz gibi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak deprem bölgesi için çok önemli icraatlarda bulunduk. Çalışma hayatı kapsamında, TYP diye adlandırılan uygulama ile depremden etkilenen illerde 77 binden fazla kişiye iş imkanı sağlandı. Bu programlara toplam 15 milyar kaynak ayırdık. Deprem nedeniyle başka illere taşınan vatandaşlarımızın TYP’den öncelikli bir şekilde yararlanmasını sağladık. Kısa çalışma ödeneğiyle 111 binden fazla çalışanımıza toplam 1 milyar lira ödeme gerçekleşirdik. Nakdi ücret desteği kapsamında 82 bin kişiye 700 milyon lira destek sağlandı. İstihdama dönüş programı hayata geçirildi ve 33 binden fazla vatandaşımıza eğitim ve meslek kursları verdik. Tüm bu çalışmaların neticesinde depremden en çok etkilenen 11 ilde toplam işçi sigortalı sayısı deprem öncesiyle karşılaştırdığımızda çok sevindirici gelişmelerin olduğunu sizlerle paylaşmak isterim. 2022 Aralık ayında 1 milyon 888 bin 625 sigortalı işçi bulunurken deprem bölgesinde bu sayı 2024 yılı Kasım verilerine göre 1 milyon 936 bin 412’ye yükselmiştir. Bu da işçi sayısının deprem öncesi sigortalı sayısının da üstüne çıktığını bize göstermektedir. Bunun yanında sosyal güvenlik alanında da çok önemli icraatlar ve çalışmalarda bulunduk. Depremzede vatandaşlarımızın sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanması sağlandı. Genel sağlık sigortası kapsamında ilaç ve muayene katılım paylarını kaldırdık. Depremden etkilenen vatandaşlarımızın tıbbi malzeme katkı payları alınmadan sağlık hizmetlerine erişimlerini sağladık. Deprem bölgelerinde mücbir sebep hali uzatılarak işverenlerimiz ve sigortalılarımız için ek kolaylıklar sağladık. Son olarak deprem bölgesi içinde mücbir sebep halini 31 Mayıs 2025 tarihine kadar uzattık.”

‘15 OSB VE 17 SANAYİ SİTESİ PROJESİ İÇİN 14 MİLYAR 700 MİLYON LİRA KAYNAK SAĞLADIK’

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Kacır ise depremden sonra bölgede sanayi bölgeleri ve fabrikaları yeniden inşa edecek, bölgedeki mevcut yatırımları muhafaza ederken bölgeye yeni yatırımlar çekecek bir müdahale planını hayata geçirdiklerini söyledi. Cazibe merkezleri programı kapsamında depremden en yoğun etkilenen 65 ilçede gerçekleştirecek yatırımları en üst seviyedeki yatırım teşvikleriyle desteklediklerini ifade eden Kacır, şöyle devam etti:

“Sayın Cumhurbaşkanımızın kararıyla geçtiğimiz hafta 31 Aralık 2025’e kadar uzatılan bu programın sunduğu kapsamlı teşviklerden bugüne kadar 204 milyar lira yatırım tutarına sahip ve 50 bin kardeşimize istihdam kapısı, iş kapısı, aş kapısı olacak 1116 yatırım projesine destek verdik. Bu yatırımların 110 milyar liralık kısmı Kahramanmaraş'ta gerçekleştirilmesi hedeflenen yatırımlar. Depremin hemen ardından yürüttüğümüz çalışmaların önemli bir parçasını da sanayi işletmelerimizin en kısa sürede üretime yeniden başlayabilmesini sağlamak adına attığımız adımlar oluşturdu. Bu kapsamda organize sanayi bölgelerinin ve sanayi sitelerinin bakanlığımıza olan borçlarını erteledik. Depremden etkilenen 11 şehrimizde 15 organize sanayi bölgesi ve 17 sanayi sitesi projesi için 14 milyar 700 milyon lira kaynak sağladık. OSB'lerden ve bölgeden gelen sanayicilerimizin talep ve ihtiyaçları doğrultusunda 9 bin 125 hektar büyüklüğünde 34 yeni sanayi alanını yine deprem şehirlerimizde ilan ettik. Bu sanayi alanlarını depremde iş yerleri zarar gören sanayicilerimize yeni iş yerlerinin sağlanması ve bölgeye yeni yatırımların çekilmesi için değerlendiriyoruz. Planlı sanayi alanları yoluyla sanayi sitelerinin yerinde dönüşümü ve yeni sanayi sitelerinin kurulması amacıyla bugüne kadar 6 milyar 400 milyon lira harcama gerçekleştirdik. Depremden zarar gören sanayi işletmelerinin hasarlarının giderilmesi amacıyla 2025 yılında da yine 3 milyar liranın üzerinde ödenek tahsis ettik. Kahramanmaraş'ta Pazarcık Sanayi Sitesi'nde 142 iş yerinin yapımını tamamladık. Urumoğlu ve Göksun sanayi sitelerinde 2023 iş yerinin yapımını ve Altınşehir Kuyumculuk İhtisas Küçük Sanayi Sitesi güçlendirmesini de yine gerçekleştiriyoruz. Dünya Bankası'yla birlikte yürüttüğümüz Türkiye Küçük Sanayi Sitelerinin Yeniden İmarı ve Bölgesel Ekonomik İyileşme Projesinde önümüzdeki dönemde dönüşüm ve yeniden imar çalışmalarına daha da hız kazandırarak deprem bölgemizde 1600 yeni iş yerinin daha imarını gerçekleştireceğiz.”

'KOBİ’LERE 5 MİLYAR 400 MİLYON LİRA KREDİ HACMİ OLUŞTURDUK'

Depremde iş yerleri hasar gören ve zorlu şartlara rağmen işlerine devam eden KOBİ'leri de yalnız bırakmadıklarını ve bundan sonra da desteklemeye devam edeceklerini belirten Bakan Kacır, “KOBİ'lerimizin acil ihtiyaçlarına yönelik 1 yılı geri ödemesiz, 3 yıl vadeli ve sıfır faizli destek sunan acil destek kredisi programıyla 7 bin 437 KOBİ için KOSGEP eliyle 5 milyar 400 milyon lira kredi hacmi oluşturduk. 11 şehrimizdeki işletmelere bulundukları şehre ölçeklerine ve hasar durumlarına göre 750 bin liraya kadar destek sunduğumuz canlanma destek programı kapsamında 60 bin 673 KOBİ'ye yine KOSGEP eliyle 37 milyar 300 milyon lira kaynak sağladık. İlk 24 ayı geri ödemesiz toplam 3 yıl vadeli bu programdan Maraş'ta 14 bin 433 KOBİ'miz yararlandı. Milli araştırma kurumumuz TÜBİTAK aracılığıyla deprem bölgesinde 448 Ar- Ge projesine 772 milyon lira destek 2 bin 500’e yakın öğrenci ve araştırmacımıza 672 milyon lira burs verdik. Hayata geçirdiğimiz yeni destek ve finansman mekanizmalarıyla deprem bölgemizin yeniden yapılanma süreçlerinde yanında olmayı sürdüreceğiz” dedi.

‘TARIMSAL ÜRETİMİNİN DEVAMI İÇİN 20 MİLYAR LİRALIK YATIRIM GERÇEKLEŞTİRİLDİ’

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı da depremin meydana geldiği 11 ilin tarımsal üretimin yüzde 15’ini, tarımsal ihracatın de yüzde 20’sini gerçekleştirdiğini bu nedenle deprem bölgesinin gıda arz güvenliği açısından stratejik öneme sahip olduğunu ifade etti. Bu kapsamda bakanlık olarak depremden etkilenen 11 ilde çiftçilerin yanında olduklarını belirten Bakan Yumaklı, şunları söyledi:

“Bakanlık olarak bu dönem içerisinde depremden etkilenen illerimizin hem tarımsal üretiminin devamı için hem de içme suyu ve tarımsal sulama için bütün faaliyetlerini yeniden ayağa kaldırmak üzere yaklaşık 20 milyar liralık bir yatırım gerçekleştirildi. Toplamda 46 milyar liralık bir yatırımın daha gerçekleşmesi ve bunun maksimum 2 sene içerisinde tamamlanmasını öngörüyoruz. Yine bu dönem içerisinde üreticilerimizin kullanma suyu veya tarımsal sulama ile ilgili maliyetlerinden su kullanım bedellerinin de yüzde 50’elsini devlet olarak karşılamış olduk. Yaklaşık 190 bin dekar alan 326 milyon liralık bir hibe ile basınçlı sulama sistemine kavuşturuldu. Deprem bölgesindeki bütün illerimize 30 milyar liralık destekleme ödemesi yapıldı bu süre içerisinde. Yine kırsal kalkınma programları devreye alındı ve 2 bin 106 projeye 571 milyon liralık bir hibe desteği sağlamış olduk. Sayın Cumhurbaşkanımızın deprem süresince hayvanlarını kaybeden varlıklarını kaybeden çiftçilerimize ilişkin ‘Ne kaybettiyseniz onun aynısını birebir de karşılayacağız’ talimatı ve sözü üzerine 43 bin 317 küçükbaş, 5 bin 804 büyükbaş hayvan, yaklaşık 26 bin arılı kovan, 550 bine yakın kanatlı hayvan kaybını da birebirde devletimiz karşılamış oldu. Elbette Tarım Orman Bakanlığı olarak diğer illerimizde olduğu gibi Kahramanmaraş'ta da üreticilerimizin yanında olduk. Özellikle barajlarıyla ve görevleriyle çok önemli bir bölge ve önem arz eden bir ilimiz. Bu anlamda sadece Kahramanmaraş için 13 milyar liralık bir yatırım planlandı. Bunun 6 milyarlık kısmı gerçekleştirildi, 7 milyarlı kısmı da devam ediyor.”

Basın toplantısının ardından 3 bakan, beraberindekilerle Kapıçam Şehir Mezarlığı’na geçerek depremde hayatını kaybedenlerin mezarlarını ziyaret etti. (DHA)

FOTOĞRAFLI