İZMİR, (DHA)-EGE Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Onkoloji Diyetisyeni Doç. Dr. Dyt. Derya Hopancı Bıçaklı, kanser tedavisinde kas kaybı ile mücadelede beslenme kritik rol oynadığını belirtip, bunun yanı sıra egzersiz yapılmasının da önemli olduğunu söyledi.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Onkoloji Diyetisyeni Doç. Dr. Dyt. Derya Hopancı Bıçaklı, 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası dolayısıyla kanser hastalarının tedaviye uyumunda beslenmenin öneminden bahsetti. Kanserde beslenme sürecinin; hastalık oluşmadan önce, tanı konulduktan sonra ve iyileşme sonrası olmak üzere üç aşamada değerlendirildiğini belirten Doç. Dr. Bıçaklı, ilk olarak hastalık oluşmadan önce yeterli ve dengeli beslenmenin kritik rol oynadığını vurguladı. Beslenmenin kanser riskini azaltmada ve hastaların yaşam kalitesini artırmada önemli bir faktör olduğunu söyleyen Doç. Dr. Bıçaklı, toplumun bu konuda bilinçlendirilmesi gerektiğini ifade etti.
Beslenme tedavisinin önemli bir parçası olan Akdeniz diyetinin hastalık oluşmadan önce ve tedavi bittikten sonraki dönemde kritik öneminden bahseden Doç. Dr. Derya Hopancı Bıçaklı, “Akdeniz diyeti kanser hastalarında, sağlıklı ve dengeli beslenme modeli olarak öne çıkıyor. Doğal ve besleyici gıdaları temel alan, balık, salatalar, zeytinyağlı sebze yemekleri, kuru baklagiller, fermente süt ürünleri, meyve ve tam tahıllar bir beslenme modelinin kanserden korunmada en etkin diyet yaklaşımında sıvı tüketimi de kritik rol oynuyor. Özellikle tedavi sürecinde, günlük olarak en az 1,5-2 litre su tüketilmesi önemlidir; bazı kemoterapi süreçlerinde ise bu miktarın artırılması gerekebilir. Su dışında, çay, ıhlamur, çorba ve komposto gibi içeceklerin de yüzde 80'i sıvı olarak kabul edilse de, suyun öncelikli olarak tercih edilmesi gerektiğini unutmamalıyız" dedi.
'DÜZENLİ BESLENME VE GIDA GÜVENLİĞİ ŞART'
Kanserden korunmada düzenli beslenmenin ve gıda güvenliğinin hayati bir rol oynadığını vurgulayan Doç. Dr. Bıçaklı, "Düzenli beslenme, yalnızca ne yediğimizle değil, aynı zamanda yaşam tarzımızla da doğrudan ilişkilidir. Gece boyunca yeterli uyku alarak, sabah, öğle ve akşam dengeli bir şekilde besin alımını sağlamak oldukça önemlidir. Özellikle fastfood, fritözde kızartılmış yiyecekler, yanmış, kavrulmuş besinler, hijyenik olmayan ortamlarda hazırlanan gıdalar ve tarım ilaçlarından arındırılmamış besinler ciddi sağlık riskleri taşır. Ayrıca, bayat baharatlarda bulunan aflatoksinler kanser riski açısından büyük bir tehlike oluşturur. Bu nedenle, taze, güvenilir ve hijyenik besinleri tercih etmek son derece önemlidir" diye konuştu.
Alkol ve tütün kullanımının kanserin başlıca nedenleri arasında yer aldığını ifade eden Doç. Dr. Hopancı Bıçaklı, "Bu zararlı alışkanlıklardan kesinlikle kaçınılmalıdır. Obezite ise 13 farklı kanser türüyle ilişkilendirilmektedir. Özellikle ailesel yatkınlık taşıyan bireylerde, yağ dokusunun yarattığı riskler nedeniyle ideal vücut ağırlığının korunması büyük önem taşır" dedi.
'AMELİYAT ÖNCESİ YETERLİ BESLENME, SONRASINDAKİ İYİLEŞME SÜRECİYLE DOĞRUDAN İLİŞKİLİDİR'
Doç. Dr. Hopancı Bıçaklı, "Kanser tanısı aldıktan sonra hastaların yüzde 60'ı bir veya birden fazla operasyon geçirir. Bu süreçte yeterli beslenme, iyileşme sürecinde kritik bir rol oynar. Hastaların beslenme durumu mutlaka değerlendirilmelidir. Uluslararası kılavuzlar, hastaların ameliyat öncesinde mutlaka desteklenmesini öneriyor. Özellikle yetersiz beslenen üst gastrointestinal sistem ameliyatı geçirecek hastalar ciddi bir beslenme yetersizliği içindeyse, ameliyat ertelenerek en az 14 gün süreyle beslenme desteği sağlanmalıdır. Kanser hastalarında malnütrisyon, yani yetersiz veya dengesiz beslenme, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Malnütrisyon, organ fonksiyon bozukluklarına ve hastalığın seyrinin kötüleşmesine neden olabilir. Bu nedenle riskli hastalar için önceden beslenme planları oluşturuyor ve kişiye özel beslenme destekleri uyguluyoruz. Kemoterapi ve radyoterapi gören hastalar ise mutlaka bir onkoloji diyetisyeni ile görüşmelidir. Alınan kemoterapi ilaçlarına ve radyoterapinin uygulanma bölgesine bağlı olarak hastalarda çeşitli düzeylerde beslenme bozuklukları oluşur. Örneğin, baş-boyun bölgesine radyoterapi alan hastalarda tükürük salgısı azalabilir, diş kayıpları yaşanabilir, mukozit ve çiğneme-yutma güçlükleri oluşabilir. Bu nedenle her hasta için özel bir beslenme planı oluşturulması gerekmektedir" diye konuştu.
'KAS KAYBINI ÖNLEMEK İÇİN BESLENME DESTEĞİ GEREKLİ'
Kanserde kas kaybının, iyileşme sürecini zorlaştırdığını, bağışıklık sistemini zayıflattığını, tedaviye yanıtı olumsuz etkilediğini ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürdüğünü vurgulayan Doç. Dr. Derya Hopancı Bıçaklı, “ Kas kaybını önlemek için hastaların yeterli protein almasının yanı sıra egzersiz yapılması önemlidir. Yeterli besin tüketemediğini düşündüğümüz hastalarda beslenme destek ürünleri devreye girer. Bu destek ürünleri, içilebilir takviyeler olabileceği gibi, gerektiğinde tüple beslenme (enteral beslenme) veya damardan beslenme (parenteral beslenme) şeklinde de uygulanabilir. Kök hücre nakli sırasında bağışıklık sistemi baskılandığı için, hastaların besin kaynaklı enfeksiyonlardan korunabilmesi amacıyla steril diyet uygulanması gerekir. Özellikle beyaz kan hücreleri düştüğünde, temiz, taze ve pastörize ürünlerden oluşan bir diyet planı yapılır. Bu süreçte bağırsağın korunmasına yönelik beslenme tedbirleri de büyük bir önem taşır" dedi.(DHA)
FOTOĞRAFLI
