Berkay YILDIZ/SAMSUN,(DHA)- SAMSUN'da, mobilya ve iç mekan tasarımı öğretmeni Burhan Yaman (51), Müslüman bilim insanlarının icatlarının minyatürünü, okuldaki ahşap atölyesinde yapıyor. Yaman, "İslami bilim adamlarının yaptığı icatlar, dünyada çalışma ve boyut açısından tek örnek olarak yerini almaktadır" dedi.

Tekkeköy Ali Emine Kahvecioğlu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi'nde mobilya ve iç mekan tasarımı öğretmenliği yapan Burhan Yaman, Müslüman bilim insanlarının icatlarının minyatürünü okulda bulunan ahşap atölyesinde üretiyor. 1300 yıl önce yapılan icatların minyatürlerinin çalışır halleriyse ilk kez bu okulda sergileniyor. İcatların minyatür halini oluşturduğunu belirten Burhan Yaman, "Şu an okulumuzda sergilenmekteler. Dünyada bu boyutta başka bir örneği bulunmayan eserlerin asıl amacı, öğrencilere ve ilgili kişilere tanıtmaktır. Eserlerimiz arasında Orta Doğu'da çıkan makas biçimde kaldıraçtan bahsedebiliriz. Fakat Alman bir profesör bunu tespit edip çözdüğü için ismi de Alman bir marka olarak kalıyor. Genellikle limanlarda veya derin kuyulardan su almak, gemilerden eşya boşaltmak için kullanılmıştır. Projede asıl üzerinde durduğumuz konu Cezeri'dir. Bizde bulunan eseriyse 1300 yıl önce yapmış olduğu krank sistemidir. Bu sistem, her arabada veya her makinede büyük olasılıkla kullanılmaktadır. Tek kepçeli su kaldırma sistemi de Cezeri'ye aittir. Burada bir yük hayvanının, segment dişli vasıtasıyla dönerek tek kepçeyle nehirden veya durgun sulardan 4-5 metre suyu kaldırarak bahçeleri sulamayı amaçlamış. Yine Cezeri'nin çift etkili su pompası şu an emme basma dediğimiz sistemin 1300 yıl yapılmış hali de bulunuyor. Bu sistemle de 12-13 metre suyu yukarı taşıyabilmektedir" dedi.

'DÜNYADA İLK UÇAN İBN FİRNAS'TIR'

Dikdörtgen prizmayla yamuğu bulduğu küresel geometrik çizim aletinin de olduğunu söyleyen Yaman, "Meridyen yönünde bulunmayan yıldızların yüksekliği, düzenek sayesinde ölçülüp bulunabiliyordu. Karanlık oda olarak bilinen fotoğrafçılığın temeli sayılan İbnü'l Heysem'in yaptığı başlangıç bilimi de eserlerimiz arasında yer almaktadır. Yine Cezeri'nin dört kepçeye suyu yükseltme düzeneği de bulunmaktadır. Tek kepçeliden yük hayvanın dolaşım esnasında vakit kaybetmemesi ve kepçelerin senkronize bir şekilde çalışması prensibine dayanmaktadır. Aynı zamanda bu içten yanmalı dört silindir motorun ilk prototipi olarak kabul edilmektedir" ifadelerini kullandı.

Tarihte uçan ilk insanın İbn Firnas olduğunu söyleyen Yaman, "2 saat havada kalıyor ancak kuyruk yapısını tam olarak yapamadığı için yere çakılıyor ve 8 ay alçıda kalıyor. Herkes Hezarfen olarak biliyor ama dünyada ilk uçan insan İbn Firnas'tır. Yıldızlararası mesafeyi ölçen minyatür icadımız da bulunmaktadır. Hem konum hem de aralardaki mesafe olarak tarihte ilktir. Aynı zamanda üç noktada konum alarak ilk GPS örneği olarak da bilinmektedir" diye konuştu. (DHA)

FOTOĞRAFLI