Reis'in harcamasına ülke yetişemiyor! Sarayın bütçesine para yettiremedik

Ülkenin ekonomi yönetimi, dış kaynak arayışlarını sürdürürken harcamalarda tasarruftan uzak bir eğilim devam ediyor. Yüksek vergi gelirlerine rağmen bütçe dengelemekte zorlanıyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, merkezi yönetim bütçesi eylülde 129,2 milyar TL açık verirken ekimde bu açık 95,5 milyar TL olarak kaydedildi. Ekim ayında bütçe giderleri 569,2 milyar TL iken gelirler ise 473,8 milyar TL oldu. 

Ocak-Ekim döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 4 trilyon 521,8 milyar TL'ye yükselirken, gelirler 3 trilyon 913,7 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu 10 aylık süreçte bütçe açığı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık 5 kat artarak 608,1 milyar TL'ye ulaştı.

Ekimde vergi gelirleri geçen yıla göre yüzde 125,2 oranında artarak 409 milyar 427 milyon TL'ye yükseldi. Bu gelirin yüzde 40,7'si KDV, yüzde 23,8'i ise ÖTV kaynaklı oldu. KDV'den elde edilen gelir yıllık yüzde 98,5 artarken, ÖTV'den elde edilen gelir yıllık yüzde 130,3 artış gösterdi.

Torba yasa ile getirilen ek motorlu taşıtlar vergisinden toplamda 17 milyar 268 milyon TL tahsilat yapıldı. Ocak-Ekim döneminde ise toplam 3 trilyon 391 milyar 461 milyon TL tutarında vergi geliri elde edildi. KDV ve ÖTV'nin toplam vergi gelirleri içindeki payı ise yüzde 54,85 oldu.

Buna karşın yüksek vergi gelirlerine rağmen harcamalardaki artışlar nedeniyle bütçe ekimde açık verdi. Özellikle saray, harcamalarını kısmadı. Gizli hizmet giderleri kaleminden yılın en büyük harcaması ekimde gerçekleşti. Yalnızca bu kalemde ekimde 1 milyar 24 milyon TL harcama yapıldı. Ocak-Ekim döneminde ise toplamda 4 milyar 849 milyon TL örtülü ödenek harcaması yapıldı.

Kiralama işlemleri de hız kesmeden devam etti. Kamunun ekim ayındaki kiralama giderleri 1 milyar 507 milyon TL'ye ulaştı. Özellikle uçak ve taşıt kiralama harcamaları dikkat çekti. Ekimde taşıt kiralarına 275 milyon 623 bin TL, uçak kiralama harcamalarına ise 478 milyon 780 bin TL aktarıldı. Ocak-Ekim dönemindeki kira harcamalarındaki en büyük payı ise 4 milyar 45 milyon TL ile uçak kiraları oluşturdu.

Kamu teşebbüslerine ekimde görevlendirme gideri adı altında 66,5 milyar TL transfer edilirken, Ocak-Ekim döneminde yapılan toplam transfer ise 540,7 milyar TL oldu. Ekimde görevlendirme giderleri kapsamında BOTAŞ'a 16 milyar TL, EÜAŞ'a ise 10,6 milyar TL ödeme yapıldı. Ayrıca Devlet Demir Yolları'na da borç verme kaleminden 6,6 milyar TL ödeme gerçekleştirildi.

Vergi Uzmanı Ozan Bingöl, yılın ilk 10 ayında ödenen vergi miktarını değerlendirerek paylaşımında, dakikada 7,8 milyon TL, saatte 471 milyon TL, günde 11,3 milyar TL ve ayda 339,1 milyar TL vergi ödendiğini ifade etti. Toplamda 3 trilyon 391 milyar TL vergi ödendiğini belirtirken, açığın, Merkez Bankası'na devredilen KKM hariç 608,6 milyar TL olduğunu paylaştı.