Meraklı gözler, Sakarya'nın tarihine dair önemli bir detayı sorguluyor: Sakarya adı nereden geliyor? ve Sakarya'nın eski adı nedir? Bu sorular, sadece bir ismin değil, bir bölgenin zaman içindeki dönüşümünü anlamak isteyenler için kapıları aralıyor. İsmi değişen, ancak tarih boyunca kökleri derinlere uzanan Sakarya'nın eski adı, geçmişle bugünü buluşturan bir yolculuğa işaret ediyor. Haydi, Sakarya'nın eski adının izini sürmeye başlayalım. İşte detaylar...
Sakarya ili, tarihi boyunca çeşitli kavimlerin göç yollarının kesiştiği bir coğrafyada konumlanmıştır. En eski çağlardan beri bu topraklarda yaşanan tarih öncesi dönem hakkında kesin bilgilere ulaşılamamış olsa da, Kaynarca İlçesi'nde bulunan çakmak taşı yongalar ve Kocaali ilçesinden ele geçen taş el baltası, bölgede Neolitik ve Kalkolitik dönem insanlarının izlerini taşımaktadır.
Anadolu'da ilk siyasi birliği kuran Hititler, antik kaynaklarda sınırlarını Sakarya topraklarını da içerecek şekilde genişlettikleri belirtilmesine rağmen, bu döneme ait kesin buluntu veya kalıntı bulunmamaktadır. MÖ 1200 yıllarında Hint-Avrupa kökenli Deniz Kavimleri, Hitit egemenliğine son vererek bölgeyi ele geçirmişlerdir. Ardından Frigler, Sakarya Nehri ile Büyük Menderes'e kadar uzanan bölgeyi hakimiyetleri altına almışlardır. Sakarya ili, klasik dönemlerde Bitinya olarak bilinen bölgenin içinde yer alır.
Sakarya ili adını, mitolojide Frig kökenli bir nehir tanrısı olan Saggarios'dan almaktadır. Sakarya Nehri, il topraklarına adını verir ve bu nehirden kaynaklı olarak ilin aşağı havzasında yerleşmiş antik Sangia şehri önemli bir role sahiptir. Efsanelere göre, Frigler döneminde bu şehirden çıkan sular Sakarya Nehri'nin kaynağını oluşturur. Aynı zamanda, Friglerin nehir tanrıları Sangari'yi kutsal kabul ettikleri ve bu ismi nehire verdikleri rivayet edilir.
Sakarya Nehri'nin adıyla ilgili ilginç bir hikaye, Sakar Dede adında bir ermişle de ilişkilidir. Efsaneye göre, Sakar Dede, nehir üzerindeki bir köprüden geçerken parasız olduğu için hakarete uğrar. Ancak dua ederek nehrin yönünü değiştirir ve bu kerametiyle bölge halkının saygısını kazanır. Erenler ilçe sınırlarında bugün türbesi bulunan Sakar Dede, Sakarya Nehri'ne adını bırakmıştır.
