Rize Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, 2025 yılı birinci sürgün yaş çay sezonuna ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Başkan Erdoğan, Nisan ayında yaşanan don olaylarının çay hasadını geciktirdiğini ve bu durumun rekolteyi olumsuz etkilediğini belirtti.
Çay Sektörü Alarm Veriyor: Rekolte %20 Düştü
“Bu yıl yaşanan zirai don olayları nedeniyle çay hasadına yaklaşık 15 gün geç başlanmıştır. 2024 yılında birinci sürgünde 490 bin ton yaş çay işlenmişti. Ancak bu yıl, ÇAYKUR ve özel sektör toplamında bahçeden gelecek çayla birlikte yaklaşık 400-420 bin tonluk bir üretim beklenmektedir. Bu da yaklaşık %20’lik bir rekolte kaybına işaret etmektedir,” dedi.
Rekoltedeki düşüşün yalnızca iklim koşullarından değil, bölgede hızla yaygınlaşan makineli tarım uygulamalarından da kaynaklandığını vurgulayan Erdoğan, şu ifadeleri kullandı:
“2024 yılında makineli tarıma kısmen geçilmişti. Ancak bu yıl işçilik maliyetlerinin artması nedeniyle tamamen makineli tarımla hasat yapılmaktadır. Ne yazık ki makineli tarımda uygulanan yanlış hasat teknikleri, çay filizlerinin yeterince gelişmesini engellemekte, dipten yapılan kesimler kaliteyi düşürmektedir. Bu sezonun başından itibaren kaliteli yaş çay hasadı için sektör olarak ortak karar almış olsak da, bu yeterli olmadı. Birinci sürgünden elde edilen kuru çayda kalite parametrelerinde düşüş yaşanmıştır.”
Sektör Finansal Dar Boğazda
Erdoğan, çay sektörünün içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılara da dikkat çekerek, şu bilgileri paylaştı:
“2025 yılı, çay sanayisi açısından finansal olarak son derece zor bir yıl olmuştur. Ham madde maliyetleri %50, işçilik ve enerji maliyetleri %35, diğer girdilerde ise %30 ila %40 arasında artışlar yaşanmıştır. Ortalama olarak sektörümüzde %45 oranında bir maliyet artışı söz konusudur. Ayrıca kredi maliyetleri bileşik faizle birlikte %70’lere kadar ulaşmaktadır. Geçmiş yıllarda faiz destekli kredi olanakları sağlanmıştı ancak bu yıl olumlu sonuç alınamamıştır. KGF destekli kredilerin kullandırılmaması da sektörü olumsuz etkilemiştir.”
Bu ekonomik zorlukların üretim maliyetlerini doğrudan etkilediğini belirten Erdoğan, “Bu yıl 24 çay fabrikası üretim yapamamıştır. Bu sayının ikinci ve üçüncü sürgünlerde 35’i bulması beklenmektedir,” dedi.
Çay Sektörüne Can Suyu Şart
Başkan Erdoğan açıklamasının sonunda, sektöre yönelik acil destek çağrısında bulundu:
“Ülkemiz çay tüketiminde dünyada ilk sıradadır. Çay stratejik bir üründür. Ancak kuru çaya herhangi bir zam yapılmaması, sektörü daha da sıkıntıya sokmuştur. Bu sebeple çay sektörünün nefes alabilmesi için kuru çaya %30-%35 oranında zam yapılması elzemdir. Bu sektörde binlerce insan istihdam edilmektedir ve her evde tüketilen bir ürün olan çayın sofralara ulaşması ciddi bir emeğin sonucudur.
Finansal kaynaklara erişim sağlanamadığında sadece sanayici değil, üretici de zarar görmektedir. Bu da üretim dengesini bozmaktadır. Çay sektörünün acilen desteklenmesi gerekmektedir. Aksi halde hem ÇAYKUR, hem özel sektör, hem de müstahsiller ikinci ve üçüncü sürgünlerde çok daha zor bir süreçle karşı karşıya kalacaktır.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
Rize Ticaret Borsası
Yönetim Kurulu Başkanlığı
